Europa
 
Encyklopedia PWN
Europa,
część świata położona w całości na półkuli północnej, na pograniczu półkuli zachodniej i wschodniej, stanowi wraz z Azją kontynent zwany Eurazją.
Powierzchnia: 10,5 mln km2
Skrajne punkty: najdalej wysunięty na północ: Nordkyn (27°40′E, 71°08′N); najdalej wysunięty na południe: Marroquí (5°37′W, 35°58′N); najdalej wysunięty na wschód: ujście Bajdaraty do Morza Karskiego (68°14′E, ); najdalej wysunięty na zachód: Roca (9°30′W, 38°46′N)
Ludność: ogółem — 731 mln; gęstość zaludnienia — 70 os/km2 (2008)
Liczba państw: 47 (2008; uznanie Kosowa); 46 (2006)
Największe miasta: Moskwa — 10,4 mln (2008); Stambuł — 10,3 mln (2008); Londyn — 7,7 mln (2008); Berlin — 3,4 mln (2013); Madryt — 3,6 mln (2008)
Strefy klimatyczne: podbiegunowy morski, podbiegunowy kontynentalny, podzwrotnikowy morski, podzwrotnikowy pośredni między morskim a kontynentalnym, podzwrotnikowy kontynentalny, podzwrotnikowy suchy, kontynentalny, umiarkowany ciepły morski, umiarkowany ciepły przejściowy, umiarkowany ciepły kontynentalny, umiarkowany ciepły wybitnie morski, umiarkowany ciepły pośredni, umiarkowany ciepły suchy kontynentalny, umiarkowany chłodny morski, umiarkowany chłodny pośredni, umiarkowany chłodny kontynentalny
Największe wyspy: Wielka Brytania (229,9 tys. km2), Islandia (102,8 tys. km2), Irlandia (84,4 tys. km2), Sycylia (25,4 tys. km2), Sardynia (23,8 tys. km2)
Największe rzeki: Wołga (długość — 3 530 km, pow. dorzecza — 1,4 mln km2), Dunaj (długość — 2 850 km, pow. dorzecza — 817 tys. km2), Ural (długość — 2 428 km, pow. dorzecza — 237 tys. km2), Dniepr (długość — 2 201 km, pow. dorzecza — 504 tys. km2), Kama (długość — 1 805 km, pow. dorzecza — 507 tys. km2), Don (długość — 1 870 km, pow. dorzecza — 422 tys. km2), Peczora (długość — 1 809 km, pow. dorzecza — 322 tys. km2)
Największe jeziora: Ładoga (powierzchnia — 17,7 tys. km2), Onega (powierzchnia — 9,7 tys. km2), Wener (powierzchnia — 5,5 tys. km2)
Udział pustyń i półpustyń: pustynie — 1,0%, półpustynie — 8,0%, pozostałe ziemie — 91%
Powierzchnia (z wyspami) ok. 10,5 mln km2; umowną granicę lądową prowadzi się wzdłuż wschodniego podnóża Uralu, Embą oraz Obniżeniem Kumsko-Manyckim (często do Europy zalicza się Kaukaz); od Azji oddzielona cieśninami Bosfor i Dardanele, od Afryki — Gibraltarską i Sycylijską; od północy otaczają Europę morza poboczne Oceanu Arktycznego (Norweskie i Barentsa) oraz śródlądowe Morze Bałtyckie, od zachodu otwarty Ocean Atlantycki z pobocznym Morzem Północnym, od południa śródlądowe Morze Śródziemne; skrajne przylądki lądowej części Europy: Nordkyn 71°08′N, Marroquí 35°58′N, Roca 9°30′W oraz ujście Bajdaraty do Morza Karskiego 68°14′E; rozciągłość południkowa ok. 3800 km, równoleżnikowa ok. 5500 km; średnia odległość od morza wynosi 340 km, maksymalna — ponad 1500 km.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Kreta, zachodnie wybrzeże fot. J. Kąkol/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Puy de Sancy, widok ze szczytufot. J. Puskarz/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Plitwickie, Jeziora, Park Narodowy (Chorwacja)fot. M. Wojdecka/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Dachstein, Jaskinia Rieseneishöhle („Parsifaldom”) (Alpy Salzburskie, Austria)fot. Βsterreich Werbung/Gamsjager
Paryż, widok z wieży Eiffla, na pierwszym planie Place de Varsovie, Trocadéro, w głębi Lasek Buloński i dzielnica Défensefot. A. Olej/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Geotermalne zjawiska, solfatary w północnej części lodowca Vatnajökull (Islandia) fot. M. Rychlicka/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Białowieski Park Narodowy, rezerwat Głęboki Kątfot. P. Fabijański/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Londyn, Trafalgar Square fot. M. Czerny/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Thira (Grecja)fot. L. Zielaskowski/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Drzwi Gnieźnieńskie, kwatera ze sceną chrztu Prusów przez Św. Wojciecha — katedra, Gniezno fot. T. Żółtowska-Huszcza/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Zdobycie Bastylii 14 VII 1789, rewolucja francuska 1789–1799 — Musee Carnavalet, Paryżfot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Wenus Paleolityczna z Mentony fot. A. Pieńkos/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Tkanina z Bayeux, Wilhelm I Zdobywca w bitwie pod Hastings, XI w. — Musee de la Reine-Mathilde, Bayeux fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Oblężenie Jargeau przez wojsko pod dowództwem Joanny d’Arc, miniatura w Czuwaniu Karola VII — Bibliotheque nationale, Paryżfot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Otton I Wittelsbach przyprowadzony przez dożę weneckiego przed oblicze papieża Aleksandra III, fresk Spinello Aretino, koniec XIV w. — Palazzo Publico, Sienna fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Wjazd Wiktora Emanuela II do Bolonii 1860, obraz Carlo Bossoli — Muzeum w Turynie fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Lenin Włodzimierz przemawia w Piotrogrodzie, 1917, obraz namalowany przez I. Brodskiego fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Bitwa pod Mohaczem, 1526, grawiura barwiona — Bibliothèque nationale, Paryżfot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Załadunek okrętów króla Henryka VIII, udającego się na spotkanie z Franciszkiem I de Valois na Camp du Drap d’or (Polu Złotogłowia), kopia na podstawie obrazu V.Volpe, XVI w. — Musée de la Marine, Paryżfot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Meštrović Ivan, pomnik Piotra II Petrowicia-Niegosza w Mauzoleum na górze Lovćen, 1956 fot. M. Czyżewski/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Polo Marco, Opisanie Świata, miniatura przedstawiająca Wenecję fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Wał Hadriana (tzw. limes), 1 poł. II w. (Wielka Brytania)fot. E. Zarębska/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Altamira, malowidło w grocie przedstawiające bizona (Hiszpania) fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Łużycka kultura. Malowane naczynie ceramiczne z miejscowości Górka, VII w. p.n.e. fot. W. Kryński/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Rzym, widok od strony Koloseum fot. G. Gałązka/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Bałtyckie Morze, zdjęcie satelitarne fot. NASA
Sognefjorden, fiord w Norwegii. fot. D. Raczko/Gea/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Krąg kamienny i dolmen na terenie Carrowmore Megalithic Cemetery (Irlandia)fot. C. Janczyn/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Mont Blanc, masyw i szczyt na pograniczu francusko-włosko-szwajcarskim.fot. B. Kućmierowska/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Mývatn, jezioro, stare stożki wulkaniczne (Islandia)fot. M. Rychlicka/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Kreta (Grecja)fot. P. Fabijański/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Alberobello, widok trulli fot. G. Gałązka/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Akropol ateński, widok na Partenon, V w. p.n.e. (Grecja)fot. A. Znamierowski/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Wełnianka pochwowata (Eriophorum vaginatum)fot. P. Fabijański/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Etna, jeden z bocznych kraterów (Włochy)fot. L. Adamski/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Fiord, wybrzeże Lysefjorden (Norwegia)fot. M. Wojdecka/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia