drukowanie,
proces wielokrotnej reprodukcji obrazu (znaków pisma, rysunków i in.) na podłożu drukowym: papierze, kartonie, tekturze, foliach metalowych i z tworzyw sztucznych (drukowa folia), szkle, porcelanie i in.
drukowanie
Encyklopedia PWN
Rozróżnia się drukowanie klasyczne (analogowe, zwane po prostu drukowaniem) i drukowanie cyfrowe. Drukowaniem klasycznym (nazwa wprowadzona w celu odróżnienia tej techniki od techniki drukowania cyfrowego) nazywa się proces przenoszenia obrazu z formy drukowej (otrzymywanej w innym procesie) na podłoże drukowe przy użyciu farb drukowych i maszyn drukujących. Drukowaniem cyfrowym nazywa się metody, w których wykorzystuje się dane cyfrowe zgromadzone w komputerze do przeniesienia obrazu na formę drukową, umocowaną w maszynie drukującej, lub bezpośrednio na podłoże drukowe.
Drukowanie klasyczne. Zależnie od sposobu przenoszenia farby, związanego z rodzajem i strukturą geometryczną powierzchni formy drukowej (położeniem i kształtem elementów drukujących i niedrukujących), rozróżnia się następujące podstawowe metody drukowania klasycznego (i ich pochodne): drukowanie wypukłe, zwane też wypukłodrukiem (metody pochodne: fleksodruk, typooffset), drukowanie płaskie (pochodne: litografia, offset, światłodruk), drukowanie wklęsłe, tj. wklęsłodruk (pochodne: rotograwiura, tampondruk), oraz drukowanie sitowe (sitodruk). W metodzie drukowania wypukłego farba jest przenoszona przez wypukłe elementy formy drukowej. W metodzie drukowania płaskiego stosuje się formę drukową z elementami drukującymi, położonymi w tej samej płaszczyźnie co elementy niedrukujące, elementy drukujące mają jednak właściwości oleofilowe (oleofilowość) i przenoszą farbę zawierającą substancje oleopodobne, natomiast elementy niedrukujące są hydrofilowe (hydrofilowość) i po zwilżeniu wodą lub roztworami wodnymi nie przenoszą farby drukowej. W metodzie drukowania wklęsłego na powierzchni formy drukowej znajdują się wklęsłe elementy drukujące (tzw. kałamarzyki), napełniane farbą (nadmiar jest usuwany za pomocą rakla), która jest z nich przenoszona na podłoże drukowe. W metodzie drukowania sitowego forma drukowa ma postać siatki, w której część oczek została zamknięta w sposób mechaniczny (np. za pomocą szablonu) lub fotochemiczny (np. warstwą żelatynowo-dwuchromianową, utwardzoną w wyniku naświetlania); przez otwarte oczka siatki przeciska się farbę.
Ze względu na sposób przenoszenia obrazu na podłoże drukowe rozróżnia się drukowanie bezpośrednie, w którym obraz z formy drukowej jest bezpośrednio przenoszony na podłoże, i drukowanie pośrednie, w którym obraz jest przenoszony na podłoże pośrednie, a z niego na podłoże drukowe. Do drukowania pośredniego zalicza się offset, typooffset i tampondruk. W przypadku offsetu i typooffsetu obraz jest przenoszony z formy drukowej (odpowiednio z płaskimi i wypukłymi elementami drukującymi) na cylinder pokryty arkuszem (obciągiem) gumowym, a z niego na zadrukowywane podłoże. W metodzie tampondruku farba z wklęsłych elementów formy drukowej jest przenoszona na tampon, a z niego na podłoże. W zależności od zastosowanego podłoża drukowego rozróżnia się drukowanie arkuszowe (na arkuszach) oraz drukowanie zwojowe (na taśmie odwijanej ze zwoju). Ponadto rozróżnia się drukowanie jednostronne (po jednej stronie podłoża) i drukowanie dwustronne (na obydwóch stronach podłoża), a także drukowanie jednokolorowe (przy użyciu jednej farby, np. czarnej), drukowanie wielokolorowe (przy użyciu wielu farb o różnych kolorach, które występują na odbitce obok siebie) oraz drukowanie wielobarwne (przy użyciu znormalizowanych farb o barwach podstawowych: purpurowej, żółtej i niebieskozielonej, oraz czarnej, dających odbitkę wielobarwną, na której występują barwy mieszane o wielu odcieniach powstałych w wyniku nałożenia się na siebie barw podstawowych; CMYK).
Obraz wielobarwny, z wieloma odcieniami barwnymi, powstaje dzięki subtraktywnemu mieszaniu barw podstawowych i niedoskonałości oka ludzkiego, które nie rozróżnia drobnych szczegółów obrazu. W celu wykonania wielobarwnej odbitki rozkłada się barwny oryginał na 3 barwy podstawowe (żółtą, purpurową i niebieskozieloną), otrzymując tzw. wyciągi barwne; barwę czarną wprowadza się w celu uzyskania większej kontrastowości reprodukowanego obrazu. Wyciągi barwne otrzymuje się elektronicznie za pomocą skanera lub metodą fotochemiczną, polegającą na fotografowaniu obrazu wielobarwnego kolejno przez 3 filtry o barwach dopełniających do barw wyciągów. Wyciągi wykorzystuje się następnie do sporządzania form drukowych, oddzielnych dla każdej barwy podstawowej oraz dla barwy czarnej. Na przykład wyciąg barwy purpurowej otrzymuje się, stosując filtr zielony, przepuszczający tylko promieniowanie zielone i całkowicie zatrzymujący promieniowania purpurowe; na negatywie fotograficznym powstaje wówczas czarny rysunek odpowiadający elementom zielonym oraz miejsca przezroczyste dla elementów purpurowych; po skopiowaniu negatywu na warstwę fotoutwardzalną (kopiowanie) otrzymuje się formę drukową, której elementy drukujące przenoszą farbę o barwie purpurowej. Podobnie wyciąg barwy żółtej wykonuje się przy użyciu filtru fioletowego, który przepuszcza promieniowanie fioletowe, zatrzymując promieniowanie żółte, a wyciąg dla koloru niebieskozielonego — przy użyciu filtru czerwonego, który przepuszcza promieniowanie czerwone, zatrzymując promieniowanie niebieskozielone. Wyciągi stosowane w metodzie fleksodruku, typooffsetu i drukowania sitowego oraz w chemigrafii są rastrowane (raster), przy czym wielkość elementów rastrowych jest proporcjonalna do natężenia barwy podstawowej w odpowiadających im miejscach reprodukowanego obrazu. Odbitki wielobarwne w procesie drukowania otrzymuje się w wyniku nanoszenia na to samo podłoże kolejno (przy użyciu odpowiednich form drukowych) farb o barwach podstawowych (i barwie czarnej). Za prekursora drukowania wielobarwnego, opartego na fotograficznych wyciągach barw, uważa się angielskiego fizyka, J. Maxwella, który 1861 wykazał, że istnieje sposób odtwarzania barw oparty na zastosowaniu 3 filtrów barwnych.
Herbert Czichon
