offset

offset

[ang.],

drukowanie offsetowe,

metoda drukowania płaskiego, pośredniego.

Stosuje się w niej formę drukową, na której elementy drukujące i niedrukujące znajdują się w tej samej płaszczyźnie (różnice położenia mniejsze od kilku µm), a podczas drukowania farba z elementów drukujących jest przenoszona na arkusz gumy, tzw. obciąg gumowy umieszczony na cylindrze pośrednim, a z niego na zadrukowywane podłoże. Formy drukowe otrzymuje się, wykorzystując kopiowanie (przy użyciu form kopiowych) oraz metodę ctplate; jako podłoże form drukowych stosuje się płyty metal., płyty i folie poliestrowe lub papierowe, na których powierzchni wytwarza się płaskie elementy drukujące (o właściwościach oleofilowych, tj. przyjmujące farbę; oleofilowość) i niedrukujące (nie przyjmujące farby — o właściwościach hydrofilowych, tj. zwilżalne wodą, lub oleofobowych; hydrofilowość, oleofobowość). Płyty offsetowe metalowe, zw. też blachami offsetowymi (grub. 0,10–0,50 mm), dzielą się na: monometalowe (cynkowe, aluminiowe) i wielometalowe (np. stalowe pokryte warstwami miedzi i chromu). Płyty monometalowe poddaje się procesowi ziarnowania (metodą mech. lub elektrochem.) w celu uzyskania powierzchni o ściśle określonej chropowatej strukturze, dzięki której zwiększa się zwilżalność powierzchni wodą oraz przyczepność do niej warstw kopiowych.

Rozróżnia się o. z roztworem nawilżającym (forma drukowa przed naniesieniem farby zostaje nawilżona specjalnym roztworem wodnym) oraz o. bez roztworu nawilżającego. W pierwszym przypadku stosuje się formy drukowe mające na hydrofilowym podłożu oleofilowe elementy drukujące. Formy drukowe w tej metodzie przygotowuje się na płytach monometalowych oraz na płytach i foliach poliestrowych z warstwą hydrofilową, a także na płytach wielometalowych. Na płyty monometalowe lub poliestrowe z warstwą hydrofilową nanosi się warstwę fotoutwardzalną (podczas kopiowania traci pod wpływem promieniowania swą rozpuszczalność w odpowiednich rozpuszczalnikach) lub fotorozpuszczalną (pod wpływem promieniowania staje się rozpuszczalna w odpowiednim roztworze wywołującym). Po naświetleniu i usunięciu elementów nienaświetlonych (przy warstwach fotoutwardzalnych) lub elementów naświetlonych (przy warstwach fotorozpuszczalnych) na płycie pozostają w określonych miejscach oleofilowe elementy drukujące. W procesie przygotowywania formy drukowej z płyt wielometalowych najczęściej stosuje się warstwę fotoutwardzalną. Nienaświetlone elementy wymywa się, odsłaniając warstwę metalu (np. chromu), którą następnie przetrawia się, odsłaniając następną warstwę (miedzi). Po usunięciu naświetlonych elementów warstwy światłoczułej otrzymuje się w tym przypadku formę drukową, na której elementami drukującymi są oleofilowe elementy miedziane, a elementami niedrukującymi — hydrofilowe elementy chromowe.

Obecnie najszerzej są stosowane płyty aluminiowe, a zwłaszcza płyty aluminiowe anodowo utleniane. Te ostatnie otrzymuje się, poddając płyty aluminiowe elektrochem. ziarnowaniu w roztworach kwasu solnego, a następnie galwanicznie utleniając ich powierzchnię (wytwarza się warstwa tlenku, wykazująca dużą twardość i odporność na ścieranie, dobrą hydrofilowość oraz dobrą przyczepność do warstw kopiowych). Stosuje się też aluminiowe płyty presensybilizowane (wstępnie uczulone) z warstwą światłoczułą fotoutwardzalną, fotorozpuszczalną lub fotoadhezyjną (pod wpływem promieniowania zmienia swoją przyczepność do innych warstw).

Do wytwarzania form drukowych do drukowania offsetowego bez roztworu nawilżającego stosuje się np. metodę ctplate i płyty lub folie poliestrowe. Powierzchnia poliestru, o właściwościach oleofilowych, jest pokryta warstwą oleofobowej żywicy polisiloksanowej, którą sterowany komputerem promień lasera rozkłada w odpowiednich miejscach, odsłaniając podłoże. Odsłonięte miejsca stanowią elementy drukujące.

Metodę drukowania offsetowego oprac. 1904 W. Rubel (rysunek oryginału był przenoszony z kamienia na obciąg gumowy, a następnie na papier).

Herbert Czichon