allegro

Encyklopedia

[wł.],

muz. szybko, wolniej niż presto, szybciej niż allegretto — określenie tempa wykonania utworu muzycznego, podawane w partyturze;

allegro sonatowe,

utwór muzyczny lub część utworu cyklicznego, utrzymany w szybkim tempie (allegro) i mający formę sonatową.

Dziewiąta Symfonia, IX Symfonia L. van Beethovena,

symfonia L. van Beethovena, opus 125;

sonatowa forma, allegro sonatowe,

forma muzyczna, jedna z głównych w muzyce instrumentalnej XVIII–XIX w.,

Torelli Giuseppe, ur. 22 IV 1658, Werona, zm. 8 II 1709, Bolonia,

wł. skrzypek i kompozytor;

włoska uwertura,

stworzony w końcu XVII w. przez A. Scarlattiego typ uwertury składającej się z 3 części: szybkiej, wolnej, szybkiej (allegro, adagio, allegro).

allegretto

[wł.],

muz. umiarkowanie żywo, wolniej niż allegro, szybciej niż andante;

assai

[wł.],

określenie wykonawcze — bardzo; używane w połączeniu z określeniem tempa lub dynamiki, np. allegro assai — bardzo szybko.

Bartók

[bọrto:k]

Bela

, ur. 25 III 1881, Nagyszentmiklos (ob. Sânnicolau Mare, Rumunia), zm. 26 IX 1945, Nowy Jork,

węgierski kompozytor, pianista i etnograf.

ekspozycja

[łac.],

muz. element formy fugi i formy sonatowej (allegra sonatowego);

Haydn

[haⁱdn]

Joseph

, ur. 31 III 1732, Rohrau, zm. 31 V 1809, Wiedeń,

kompozytor austriacki przedstawiciel klasycyzmu w muzyce, najstarszy z tzw. klasyków wiedeńskich.

Jancsó

[jọnczo:]

Miklos, ur. 22 IX 1921, Vác, zm. 31 I 2014,

węgierski reżyser filmowy;

Korniss

[kọrnisz]

Dezsö, ur. 1 XII 1908, Beszterce (ob. Bistriţa, Rumunia), zm. 17 VIII 1984, Budapeszt,

węgierski malarz i grafik;

Maciejewski Roman, ur. 28 II 1910, Berlin, zm. 30 IV 1998, Göteborg,

brat Wojciecha, kompozytor i pianista;

mannheimska szkoła,

grupa kompozytorów i muzyków czeskich, niem. i wł., działających na dworze elektora Palatynatu Dolnego — od 1740 w Mannheimie, 1778–1800 w Monachium;

Mendelssohn-Bartholdy

̣ndlszo:n ba^rtọldi],

Mendelssohn, Felix Wymowa

, ur. 3 II 1809, Hamburg, zm. 4 XI 1847, Lipsk,

niemiecki kompozytor, także dyrygent i pianista.

molto

[wł.],

bardzo;

non troppo

[wł.],

non tanto,

muz. niezbyt, nie zanadto, nie za wiele;

presto

[wł.],

muz. tempo bardzo szybkie, szybsze od allegro; prestissimo possibile — tempo możliwie najszybsze

sonata

[wł.],

cykl sonatowy,

muz. cykliczna forma muzyki instrumentalnej, składająca się najczęściej z 4 odrębnych, stanowiących zamkniętą całość części, zestawionych w odpowiedniej kolejności na zasadzie kontrastu agogicznego (kontrastu tempa), kontrastu wyrazowego i wspólnoty lub pokrewieństwa tonacji; także utwór muz. mający taką formę.