farby drukowe

farby drukowe, farby drukarskie, farby poligraficzne, farby graficzne,

farby używane w procesie drukowania.

Podstawowymi składnikami farb drukowych (farby) są substancje błonotwórcze, zw. też spoiwami, pigmenty oraz tzw. substancje pomocnicze (rozpuszczalniki, plastyfikatory, sykatywy, woski i in.). Właściwości farb drukowych (lepkość, zdolność do trwałego wiązania się z podłożem drukowym, szybkość wysychania powłoki farby na podłożu, odporność powłoki na działanie czynników fiz. i chem.), a także prawidłowy przebieg drukowania zależą od składu farb drukowych, który jest dostosowany do rodzaju podłoża drukowego i metody drukowania.

Najczęściej stosuje się podział farb drukowych w zależności od rodzaju substancji błonotwórczej na: pokostowe, rozpuszczalnikowe, polidyspersyjne, chemoutwardzalne i fotoutwardzalne. Farby drukowe pokostowe zawierają najczęściej produkty przerobu oleju lnianego z dodatkiem sykatyw; trwała powłoka powstaje w wyniku wsiąkania farby w podłoże i jej reakcji chem. z tlenem, której katalizatorami są sykatywy; są stosowane w offsecie, typooffsecie, drukowaniu wypukłym i w sitodruku. Farby drukowe rozpuszczalnikowe zawierają żywice (m.in. nitrocelulozę, żywicę poliwinylobutyralową, żywice poliamidowe) rozpuszczone w odpowiednich rozpuszczalnikach (np. alkoholu etylowym, eterze alkilowym glikolu etylenowego, ketonie metylo-etylowym); sucha powłoka farb drukowych na podłożu powstaje w wyniku odparowania rozpuszczalników (wymagają one utylizacji); są stosowane w metodzie fleksodruku i wklęsłodruku. Spoiwem farb drukowych polidyspersyjnych są żywice, np. akrylowe, zdyspergowane wraz z pigmentem w wodzie; wysychanie farby polega na jej wsiąkaniu w podłoże i odparowaniu wody z wytworzeniem nierozpuszczalnej w wodzie błonki; są stosowane we fleksodruku i w sitodruku. Farby drukowe chemoutwardzalne zawierają ciekłe żywice, które pod wpływem utwardzacza chem. (wprowadzanego do farby krótko przed drukowaniem) przechodzą w stan stały; są stosowane w sitodruku. Farby drukowe fotoutwardzalne zawierają mieszaninę ciekłych nienasyconych żywic (np. poliestrowych lub akrylowych) z inicjatorami fotopolimeryzacji: rodnikowymi (np. eterem metylowym benzoiny) lub z kationowymi; w procesie wysychania farb drukowych, pod wpływem promieniowania nadfioletowego, powstają wolne rodniki lub kationy, w obu przypadkach inicjujące polimeryzację ciekłej żywicy z wytworzeniem produktów stałych. Farby drukowe fotoutwardzalne z inicjatorami rodnikowymi są stosowane we fleksodruku, w typooffsecie i sitodruku; ze względu na pozostałość fotoinicjatorów w utworzonych powłokach nie mogą być wykorzystywane do drukowania opakowań, których farba styka się ze środkami spożywczymi. Farby drukowe fotoutwardzalne z inicjatorami kationowymi tworzą powłoki obojętne dla środków spoż.; stosuje się je we fleksodruku i sitodruku, natomiast nie mogą być stosowane w drukowaniu offsetowym ze względu na hamujące działanie wody na proces polimeryzacji.