chemigrafia

chemigrafia

[gr.],

cynkografia, fototypia, fotochemigrafia,

technika wykonywania form drukowych do drukowania wypukłego z twardymi (nie elastycznymi) elementami drukowymi; formy drukowe, zw. też kliszami, wytwarza się na płytach chemigraficznych (z metalu lub tworzywa sztucznego) metodami fotochemicznymi albo w wyniku grawerowania elektronicznego.

W metodzie fotochemicznej pierwszym etapem procesu technol. jest odtworzenie obrazu oryginału na materiale fot., tj. wykonanie negatywu fotograficznego (tekstowego, kreskowego, rastrowego, zależnie od rodzaju oryginału) lub diapozytywu; w przypadku oryginałów wielotonalnych (o barwach od bieli do czerni przez różne stopnie szarości i wielobarwnych) w procesie fotografowania stosuje się raster (autotypia). Płyty chemigraficzne poddaje się odtłuszczeniu i trawieniu w odpowiednim roztworze (np. kwasu azotowego(V) w przypadku podłoża cynkowego lub chlorku żelaza(III) w przypadku podłoża miedziowego), a następnie pokrywa się warstwą światłoczułą, najczęściej fotoutwardzalną (zwykle poli(alkohol winylowy) z dodatkiem dichromianu(VI) amonu), rzadziej fotorozpuszczalną. Po naświetleniu płyty przez negatyw (kopiowanie) otrzymuje się pozytywowy obraz oryginału; w miejscach naświetlonych, odpowiadających ciemnym miejscom oryginału, warstwa światłoczuła ulega utwardzeniu i nie zostaje (w odróżnieniu od miejsc nie naświetlonych) wypłukana podczas dalszej obróbki; miejsca te stanowią elementy drukowe płyty. W celu zwiększenia odporności elementów drukowych płytę poddaje się obróbce chem. i termicznej (płukanie w roztworze kwasu chromowego(VI) i wygrzanie w temperaturze 180–200°C), a następnie pokrywa się elementy drukowe warstwą ochronną (zabezpieczającą przed podtrawianiem) i trawi się płytę w odpowiednim roztworze. W przypadku naświetlenia przez diapozytyw elementy naświetlone warstwy fotorozpuszczalnej zostają rozłożone i wymyte podczas wywoływania. Przy stosowaniu płyt fotoreliefowych stosuje się naświetlanie poprzez negatyw i po wypłukaniu z płyty nie naświetlonych elementów warstwy fotoutwardzalnej otrzymuje się — bez procesu trawienia — wypukłą formę drukową. W procesie grawerowania elektronicznego rylec grawerski wycina w odpowiednich miejscach płyty wgłębienia, których głębokość jest związana z jasnością poszczególnych miejsc oryginału — światło odbite od powierzchni oryginału (jego negatywu lub diapozytywu) jest przetwarzane w układzie elektronicznym na sygnały elektryczne sterujące ruchem rylca. Fotochemiczną metodę otrzymywania form drukowych na płytach cynkowych wynalazł 1850 F. Gillot.