lantanowce

lantanowce,

pierwiastki chemiczne (o liczbach atomowych 57–71) należące do 3 grupy układu okresowego pierwiastków, tworzące w 6 okresie dodatkową rodzinę: lantan (La), cer (Ce), prazeodym (Pr), neodym (Nd), promet (Pm), samar (Sm), europ (Eu), gadolin (Gd), terb (Tb), dysproz (Dy), holm (Ho), erb (Er), tul (Tm), iterb (Yb) i lutet (Lu) (dawniej lantan nie był zaliczany do lantanowców);

lantanowce, zwane dawniej również metalami ziem rzadkich, są metalami ciężkimi, srebrzystobiałymi, aktywnymi chemicznie; przyjmują III stopień utlenienia, niektóre też II (Sm, Eu, Yb) oraz IV (Ce, Pr, Tb); lantanowce są pierwiastkami przejściowymi; mają podobną budowę zewnętrzną powłok elektronowych oraz zbliżone wartości promieni atomowych i jonowych, przy czym promienie te zmniejszają się ze wzrostem liczby atomowej (tzw. kontrakcja lantanowców). W przyrodzie występują zwykle wspólnie (głównym ich źródłem jest monacyt i gadolinit); ze względu na zbliżone właściwości chemiczne trudno je rozdzielić; w celu wyodrębnienia lantanowców stosuje się metody krystalizacji frakcjonowanej oraz ekstrakcji i chromatografii jonowymiennej, używając odczynników kompleksotwórczych.