protaktyn

rys. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN

protaktyn, Pa, protactinium,

pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej 91;

Symbol: Pa

Nazwa łacińska: Protactinium

Liczba atomowa: 91

Pierwiastek promieniotwórczy: tak

Odkrycie: 1913

Odkrywca: Fajans Kazimierz, Göhring Otto H.

względna masa atomowa 231,0359; promieniotwórczy, liczba masowa najtrwalszego izotopu 231 (czas połowicznego rozpadu T_1/2 = 3,25 · 10⁴ lat); należy do rodziny aktynowców; srebrzystobiały metal; temperatura topnienia 1552°C, temperatura wrzenia 4227°C, gęstość ok. 15,37 g/cm³; bardzo toksyczny; w związkach występuje na V (związki trwałe) oraz IV i III stopniu utlenienia; w przyrodzie spotykany w minim. ilościach w rudzie uranowej; powstaje w wyniku rozpadu promieniotwórczego uranu, sam przechodzi w aktyn; gramowe ilości p. otrzymuje się podczas przeróbki zużytego paliwa jądrowego. Pierwiastek — izotop ²³¹Pa — został odkryty 1917 przez O. Hahna i L. Meitner oraz niezależnie przez F. Soddy’ego; 1913 K. Fajans i O.H. Göhring zidentyfikowali krótkożyciowy izotop ²³⁴Pa.