Generalne Gubernatorstwo
 
Encyklopedia PWN
Generalne Gubernatorstwo, niem. Generalgouvernement (GG),
twór adm., ustanowiony 26 X 1939 (na mocy dekretu A. Hitlera z 12 X 1939), z części okupowanych ziem pol., których nie włączono do III Rzeszy;
VIII 1941 dołączono do GG tereny woj. lwow., stanisławowskiego i tarnopolskiego; GG dzieliło się na 5 tzw. dystryktów: krak., radom., lubel., warsz. i utworzony VIII 1941 galicyjski Generalny gubernator, H. Frank, rezydował w Krakowie. Utworzenie GG wiązało się z celami polityki niem. we wschodniej Europie (Generalny Plan Wschodni, okupacja niem. w Polsce 1939–45). Niemcy uczynili z GG źródło taniej siły roboczej, bazę surowcową dla przemysłu III Rzeszy oraz bazę żywnościową; skonfiskowane fabryki i zakłady przem. przystosowano do produkcji wojennej, pol. gospodarstwa obłożono wysokimi kontyngentami. Zlikwidowano pol. szkolnictwo wyższe i średnie, zamknięto muzea, teatry, większość bibliotek, wywożono lub niszczono dobra kulturalne. Prowadzono wielostronną akcję masowego wyniszczania ludności (głodowe racje żywności, systematyczne wywożenie do Niemiec na przymusowe roboty, masowe przesiedlenia i wysiedlenia Polaków, m.in. akcja na Zamojszczyźnie 1942–43). Władze SS i policji przy pomocy aparatu adm. i wojska (Wehrmachtu) stosowały bezwzględny terror (egzekucje publiczne, pacyfikacje wsi); dla ludności żydowskiej w wielu miastach początkowo założono getta (1942–44), a następnie ich mieszkańców wymordowano; w obozach zagłady zginęły miliony Żydów i Polaków. Ziemie pol. objęte granicami GG były jednym z najaktywniejszych w Europie terenów antyniem. ruchu oporu i konspiracji wojskowej.
Bibliografia
Cz. MADAJCZYK Polityka Trzeciej Rzeszy w okupowanej Polsce, t. 1–2, Warszawa 1970;
Cz. ŁUCZAK Polityka ludnościowa i ekonomiczna hitl. Niemiec w okupowanej Polsce, Poznań 1979.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia