powstanie w getcie warszawskim
 
Encyklopedia PWN
powstanie w getcie warszawskim 1943,
w czasie okupacji niemieckiej opór zbrojny Żydów zamkniętych w dzielnicy żydowskiej w Warszawie przeciw ostatecznej likwidacji getta, podjętej przez Niemców 19 IV 1943;
zorganizowane przez Żydowską Organizację BojowąŻydowski Związek Wojskowy; do walki przystąpiło ok. 1 tysiąc słabo uzbrojonych bojowców, popartych przez pozostałą ludność getta (ok. 50–60 tysięcy osób); dowódca: komendant ŻOB M. Anielewicz; pomocy w przygotowaniach do powstania (broń), w walce (akcje grup bojowych) i ewakuacji z getta ocalałych bojowców udzielały polskie organizacje konspiracyjne (AK, SOB, GL, PLAN); w zniszczeniu getta wzięło udział łącznie ok. 3 tysięcy żołnierzy niemieckich, wspartych przez artylerię i broń pancerną (dowódca generał SS J. Stroop); 19–23 IV powstańcy prowadzili walki uliczne, w wybranych punktach atakowali oddziały niemieckie wkraczające na teren getta; od 24 IV trwała obrona bunkrów (zbudowane podczas wielomiesięcznych zakonspirowanych prac), w których ukrywali się mieszkańcy getta; niemieckie grupy likwidacyjne przy ich zdobywaniu używały gazów duszących; od 9 V po upadku bunkra sztabu ŻOB (ulica Miła 18), przy braku jednolitego dowództwa, grupy powstańcze toczyły walki w gruzach (do 16 V, niektórzy powstańcy przetrwali do X 1943); w walce zginęła większość powstańców, Niemcy zabili ok. 7 tysięcy osób, ponad 6 tysięcy spłonęło żywcem, ok. 50 tysięcy wywieziono do obozu zagłady w Treblince; dzielnice Warszawy stanowiące getto zostały całkowicie zburzone; powstańcy, nie mając nadziei na zwycięstwo, walczyli o godność, honor swojego narodu, ocalenie najwyższych wartości ludzkich; zryw obrońców getta wywarł wpływ na wzmożenie ruchu oporu Żydów w innych gettach, m.in. w Częstochowie, Będzinie, Białymstoku, Tarnowie, Nowogródku, Lwowie oraz obozach koncentracyjnych (bunty: 2 VIII w Treblince, 14 X w Sobiborze, 5 XI w Trawnikach).
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia