Polska. Ustrój polityczny. Samorząd terytorialny

Polska. Ustrój polityczny. Samorząd terytorialny.

Jednostkami samorządu są gmina, powiat i województwo. Samorząd wykonuje lokalne zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność, ustawa może mu powierzać wykonywanie innych zadań pod warunkiem przekazania odpowiednich środków finansowych. Jednostki samorządu mają osobowość prawną; przysługuje im prawo własności i in. prawa majątkowe (mienie komunalne); mogą stanowić przepisy prawa miejscowego; ich samodzielność podlega ochronie sądowej; mają prawo przeprowadzania referendum lokalnego. Organami stanowiącymi jednostek samorządu terytorialnego są rady (gminy, miasta, powiatu; w województwach — sejmik województwa), wybierane w wyborach powszechnych, równych i bezpośrednich oraz w głosowaniu tajnym; system wyborczy opiera się na zasadzie proporcjonalności (w gminach poniżej 20 tys. mieszk. obowiązuje system większościowy). Rada (sejmik) podejmuje podstawowe decyzje dotyczące jej terenu, m.in. uchwala budżet, określa wysokość (z upoważnienia ustawy) podatków i opłat lokalnych; organami wykonawczymi są: w gminie — wójt, burmistrz lub prezydent miasta (w zależności od wielkości i charakteru gminy), w powiecie — starosta, w województwie — marszałek województwa. Wójt, burmistrz i prezydent miasta są wybierani w wyborach powszechnych (konieczne jest uzyskanie większości bezwzględnej, jeżeli jej nie uzyskają — przeprowadza się 2. turę wyborów). Natomiast na szczeblu powiatu — starosta, województwa — marszałek województwa, są powoływani przez radę (sejmik).

Leszek Garlicki