jon

jon

[gr. iṓn ‘idący’],

atom lub grupa atomów obdarzona dodatnim lub ujemnym ładunkiem elektrycznym;

zależnie od liczby elementarnych ładunków elektrycznych może być jedno- lub wielododatni (zwany kationem) albo ujemny (zwany anionem), np. Fe²⁺, NH₄⁺, Cl^–, lub ClO₄^–; jon obdarzony zarówno ładunkiem ujemnym, jak i dodatnim nosi nazwę jonu obojnaczego; jony są nośnikami prądu elektrycznego; oprócz ładunku elektrycznego dany jon charakteryzują określony promień jonowy oraz budowa powłoki elektronowej; jony powstają głównie w wyniku jonizacji, przyłączenia elektronów do obojętnych atomów lub cząsteczek oraz dysocjacji elektrolitycznej; jony w roztworach elektrolitów są trwałe dzięki wzajemnemu oddziaływaniu z rozpuszczalnikiem; w gazach stosunkowo szybko ulegają rekombinacji, tj. zobojętnieniu; jony występują też w sieciach krystalicznych kryształów jonowych; reakcje chemiczne, w których reagentami są jony, noszą nazwę reakcji jonowych. W organizmach żywych jony pełnią różne funkcje, np. przekazywanie bodźców jest związane z przepływem jonów sodu, potasu, chloru i wapnia przez błony komórkowe; przepływ ten odbywa się w kanałach jonowych; z gradientami stężeń jonów wiąże się wystąpienie potencjałów bioelektrycznych; jony metali wchodzą też w skład cząsteczek związków będących przenośnikami tlenu (np. jony żelaza w hemoglobinie); jony biorą udział w osmoregulacji.