Prusy Książęce
 
Encyklopedia PWN
Prusy Książęce, właśc. Księstwo Pruskie,
państwo istniejące 1525–1701; do 1657 lenno Polski, od 1618 połączone unią personalną z Brandenburgią.
utworzone po sekularyzacji, lennego wobec Polski, zakonnego państwa krzyżackiego na podstawie traktatu krak. 1525 między Zygmuntem I Starym a Albrechtem Hohenzollernem (hołd pruski); A. Hohenzollern został dziedzicznym księciem Prus. Najliczniejszą grupą ludności w Prusach Książęcych była ludność pochodzenia niemieckiego (głównie szlachta i mieszczaństwo), 1/3 stanowili Polacy, skupieni głównie w południowej i południowo-wschodniej części kraju; kolonizacja polska, zapoczątkowana w XIV w., trwała do XVII w. (Mazury); w tym okresie zanikła autochtoniczna ludność pruska (Prusowie); uniwersytet w Królewcu stał się ośrodkiem kultury protestanckiej, przyciągającym uczonych z Europy, a także studentów z Polski i Litwy. W 1618, wobec wygaśnięcia linii A. Hohenzollerna, za zgodą Polski rządy w Prusach Książęcych objął elektor brandenburski Jan Zygmunt, co zapoczątkowało unię personalną między Prusami Książęcymi a Brandenburgią; rządzący w Prusach Książęcych elektorowie ograniczali swobody stanów pruskich, mimo ich protestów i odwołań do opieki królów polskich i Rzeczypospolitej. Fryderyk Wilhelm (zwany Wielkim Elektorem), wykorzystując trudną sytuację Polski podczas wojny północnej 1655–60, uzyskał w traktatach welawsko-bydgoskich 1657 uznanie swej suwerenności w Prusach Książęcych; opór stanów pruskich przeciw zerwaniu więzów z Polską stłumiono (przywódca opozycji mieszczańskiej Królewca H. Roth został 1662 skazany na dożywotnie więzienie, a przywódca szlachty L. Kalkstein-Stoliński 1672 stracony). W 1701 Fryderyk III Hohenzollern (syn Fryderyka Wilhelma) koronował się w Królewcu (odtąd Fryderyk I) jako „król w Prusiech”, a Prusy Książęce (jako Prusy Wschodnie) weszły w skład królestwa Prus.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia