Nidzica

rys. Z. Kwiatkiewicz/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN

Nidzica,

m. powiatowe w województwie warmińsko-mazurskim, na południowo-wschodnim krańcu Garbu Lubawskiego, nad Nidą;

Ludność miasta: ogółem — 13,8 tys. mieszkańców (2019)

Gęstość zaludnienia: 1 966,0 os/km² (2019)

Powierzchnia: 7 km²

Współrzędne geograficzne: długość geograficzna: 20°26′E, szerokość geograficzna: 53°22′N

Data założenia miasta: 1381

Prawa miejskie: nadanie praw — 1381

Oficjalne strony WWW: www.nidzica.pl

Miasto zał. 1381 pod nazwą Neidenburg (Polacy używali nazwy Nibork) w pobliżu zamku krzyżackiego; od 1444 czł. Związku Pruskiego i ośr. pol. (mazurskiego) regionu osadniczego (szkoła pol.); na mocy pokoju tor. 1466 pozostała w państwie krzyżackim, od 1525 w Prusach Książęcych, dzieliła ich losy polit.; w XIX w. rozwój przemysłu drzewnego i ceramicznego; od 1888 połączenie kol.; w czasie II wojny światowej zniszczona w ok. 70%; od 1945 w granicach Polski, odbudowana. W 1752–1975 i od 1999 siedziba powiatu. Rozwinięte przetwórstwo rolno-spoż. (mleczarnia, elewator zbożowy, wytwórnia win i miodów pitnych, konserw, pieczywa cukierniczego), ponadto przemysł: meblarski, materiałów budowlanych (papa, wełna miner.), metal. (sejfy, kasy pancerne); węzeł kolejowy. Miasto w układzie szachownicowym, z rynkiem powiązanym osią symetrii z usytuowanym na wzniesieniu got. zamkiem krzyżackim — wzniesiony 1370–1400, o nietypowym, symetrycznym układzie, 1517 podzamcze otoczono murem z basteją, restaurowany 1828–30 i 1959–65 (ob. dom wycieczkowy i dom kultury); got. kościół parafialny (XIV/XV w., przebudowany na barok. XVIII w., odbud. po pożarze 1818); neogot. kościół ewangelicki (1860). Na południe od N. w pobliżu wsi Tatary głaz narzutowy (granitognejs) — pomnik przyrody (dł. 6,5 m, szer. 4 m, wys. części nadziemnej 2,1 m) zw. Tatarskim Kamieniem.