Brandenburgia, Brandenburg 
,
kraj związkowy (od 1990) we wschodnich części Niemiec;
,
Brandenburgia
Encyklopedia PWN
powierzchnia 29,5 tys. km2, 2,5 mln mieszk. (2008); na wschodzie granica z Polską, wzdłuż Odry i częściowo Nysy Łużyckiej; w południowo-wschodniej części, na Łużycach, mniejszość narodowa — Łużyczanie; stolica Poczdam, inne główne miasta: Chociebuż, Brandenburg, Frankfurt; na obszarze Brandenburgii został wydzielony Berlin jako odrębny kraj związkowy. Powierzchnia nizinna, wyniesiona średnio 100–200 m; w północnej i środkowej części Brandenburgii pojezierza Meklemburskie i Brandenburskie z rzeźbą młodoglacjalną (ciągi wałów moren czołowych, jeziora polodowcowe, pola sandrowe); w części południowej zatorfione równiny, zerodowane wysoczyzny morenowe (wzgórza Fläming, wzniesienia łużyckie) o rzeźbie peryglacjalnej; obszar Brandenburgii przecinają szerokie pradoliny o przebiegu równoleżnikowym (Toruńsko-Eberswaldzka, Warszawsko-Berlińska, Wrocławsko-Magdeburska), wykorzystane przez główne rzeki Brandenburgii — Hawelę, Sprewę i graniczną Odrę; znaczny udział powierzchni leśnej (lasy głównie sosnowo-dębowe i sosnowe, na Pojezierzu Meklemburskim — bukowe); gleby mało urodzajne, wykształcone na osadach piaszczystych i gliniastych. Kraj o charakterze przemysłowo-rolniczym; w południowej części Brandenburgii. Łużyckie Zagłębie Węglowe (odkrywkowe kopalnie węgla brunatnego, elektrownie cieplne, przemysł karbochemiczny); nad Odrą największe inwestycje przemysłowe byłej NRD: rafineria ropy naftowej w Schwedt (zaopatrywana w ropę rurociągiem Przyjaźń), huta żelaza w Eisenhüttenstadt; we Frankfurcie przemysł elektroniczny i metalowy; w miastach położonych wokół Berlina (Eberswalde-Finow, Hennigsdorf, Brandenburg, Ludwigsfelde) zakłady przemysłu maszynowego, środków transportu i metalurgicznego; pozostała część kraju słabo uprzemysłowiona. W rolnictwie dominuje uprawa zbóż (głównie żyta) i ziemniaków oraz hodowla bydła, trzody chlewnej i drobiu; wokół Berlina rozwinięte warzywnictwo i sadownictwo. Przez Brandenburgię przechodzą ważne autostrady (m.in. ze Szczecina, Frankfurtu nad Menem, Drezna, Hanoweru) i liczne linie kolejowe (w tym międzynarodowe) zbiegające się w Berlinie; kanały żeglowne (Odra–Hawela, Odra–Sprewa) łączą dorzecza Odry i Łaby. Pojezierza są ważnymi regionami turystycznymi.
Historia. Pierwotnie ziemia Słowian połabskich; od X w. atakowana przez Niemców (założyli tu Marchię Północną), podbita ostatecznie w połowie XII w. przez Albrechta Niedźwiedzia, który utworzył Marchię Brandenburską — bazę dalszych podbojów ziem. słowiańskich (Marchia Nowa); 1323–1411 we władaniu Wittelsbachów i Luksemburgów (od 1356 elektorat), następnie Hohenzollernów, za których nastąpiła dalsza ekspansja terytorialna Brandenburgii; 1539 wprowadzono w Brandenburgii reformację; od 1618 unia personalna z Prusami Książęcymi; w pokoju westfalskim 1648 Brandenburgia uzyskała wschodnią część Pomorza Zachodniego; od 1701 prowincja Królestwa Pruskiego (Prusy); po II wojnie światowej do 1990 w NRD; od 1990 kraj związkowy w zjednoczonych Niemczech.
