Fryderyk Wilhelm
 
Encyklopedia PWN
Fryderyk Wilhelm, zw. Wielkim Elektorem, z dyn. Hohenzollernów, ur. 16 II 1620, Kölln (obecnie w granicach Berlina), zm. 9 V 1688, Poczdam,
elektor brandenb. i książę Prus od 1640;
uważany za twórcę podstaw potęgi państwa brandenbursko-pruskiego; do 1657 lennik Polski z Prus Książęcych; objął rządy w czasie wojny trzydziestoletniej; nie biorąc udziału w wojnie, dzięki zabiegom dyplomatycznym, uzyskał na podstawie pokoju westfalskiego (1648) wschodnią część Pomorza Zachodniego oraz 3 dawne księstwa biskupie: Minden, Halberstadt oraz Magdeburg; w czasie drugiej wojny północnej (1656) wystąpił początkowo po stronie Szwecji, wbrew swym obowiązkom lenniczym wobec Polski, wysuwając plany rozbioru Rzeczypospolitej; nie uzyskawszy spodziewanych korzyści od Karola X Gustawa, przeszedł na stronę Jana II Kazimierza za cenę zwolnienia od zależności lennej (traktaty welawsko-bydgoskie 1657); nie znalazł przy tym poparcia stanów pruskich, które ciążyły ku Polsce; podczas tzw. długiego sejmu 1661–63 złamał ich opozycję; od 1674 brał udział w wojnie po stronie Rzeszy przeciw Francji, narażając się na najazd sprzymierzonych z nią Szwedów; pobił ich pod Fehrbellin (1675) i zajął Pomorze Szwedz.; musiał jednak zrezygnować z tej zdobyczy na kongresie w Nijmegen (1678); wówczas przeszedł na stronę Ludwika XIV; po odwołaniu 1685 edyktu nantejskiego znalazł się z powrotem w obozie cesarskim. W polityce wewnętrznej Fryderyk Wilhelm osiągnął znaczne sukcesy, tworząc ze zlepku różnych terytoriów jednolite państwo o stałej sprawnej armii oraz rozbudowanej administracji wojsk.; podniósł też kraj gospodarczo, m.in. przyjmując fr. rzemieślników — hugenotów zbiegłych po 1685.
Bibliografia
E. OPGENOORTH, Friedrich Wilhelm der Grosse Kurfürst von Brandenburg, vol. 1–2, Göttingen–Frankfurt–Zürich 1971–78.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia