tropizmy
 
Encyklopedia PWN
tropizmy
[gr.],
fizjol. rodzaje wzrostowych ruchów roślin wielokomórkowych oraz reakcje niektórych zwierząt (np. stułbi, dżdżownicy, polipów jamochłonów) zachodzące w wyniku kierunkowo działającego bodźca.
U roślin polegają na zmianie szybkości wzrostu komórek zlokalizowanych na przeciwnych stronach stymulowanego organu (np. korzenia, pędu, ogonka liściowego, koleoptyla), co prowadzi do jego wygięcia w kierunku bodźca (tropizm dodatni) lub w stronę przeciwną (tropizm ujemny), lub też pod pewnym do niego kątem (plagiotropizm, gr. plagios ‘ukośny’); różna szybkość wzrostu komórek po obu stronach stymulowanego organu jest wynikiem zróżnicowanego stężenia auksyny i prawdopodobnie inhibitora wzrostu (kwasu abscysynowego lub ksantoksyny) w tych komórkach; zmiany ilości auksyny są spowodowane zmienioną pod wpływem bodźca szybkością dopływu (transportu) tego hormonu z miejsca jego syntezy. Sekwencja reakcji prowadzących do wygięcia tropicznego jest następująca: percepcja bodźca (receptor zależy od rodzaju bodźca), przekształcenie informacji na „język” komórki (mechanizmy nie całkowicie poznane), przekazanie informacji (zmiana szybkości transportu auksyny), odpowiedź komórki (zmiana szybkości wzrostu). W zależności od rodzaju bodźca rozróżnia się: fototropizm (także u zwierząt), geotropizm (grawitropizm), chemotropizm, elektrotropizm (galwanotropizm), hydrotropizm (higrotropizm), tigmotropizm (haptotropizm), termotropizm, traumatotropizm. Tropizmy są przejawem wrażliwości roślin na czynniki środowiska i pełnią ważną rolę biologiczną, pozwalają roślinie lub jej organom przyjąć najkorzystniejszą (ze względu na pełnioną funkcję) pozycję w stosunku do otoczenia.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Geotropizm rys. A. Dukata/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Fototropizm rys. A. Dukata/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia