etologia
 
Encyklopedia PWN
etologia
[gr. ḗthos ‘zwyczaj’, ‘obyczaj’, lógos ‘słowo’, ‘nauka’],
nauka biologiczna o zachowaniu się organizmów zwierzęcych i niektórych zachowaniach człowieka.
Początkowo etologia zajmowała się jedynie opisywaniem obyczajów badanych zwierząt, stąd określenie — etologia opisowa, czyli bionomika; obecnie etologia (eksperymentalna) stanowi swoistą kontynuację psychologii zwierząt, jednak w tłumaczeniu zjawisk behawioralnych pomija subiektywne przeżycia badanych istot; rozszerza też swe zainteresowania na człowieka (etologia człowieka). W etologii bada się zarówno poszczególne osobniki (źródła zachowania, jak bodźce, popędy, motywacje, oraz mechanizmy zachowania wrodzonego, np. kinezy, tropizmy, taksje, i nabytego), jak i panujące między nimi stosunki (społeczne życie zwierząt, zachowanie agonistyczne zwierząt, opieka nad potomstwem u zwierząt, porozumiewanie się zwierząt, wędrówki zwierząt); oprócz klasycznego problemu instynktu etologia bada również uczenie się zwierząt. Etologia jest powiązana z neurofizjologią, zoologią i ekologią, także z antropologią kulturową i socjobiologią, a nawet semiotyką. Ma duże znaczenie światopoglądowe jako nauka dotycząca ewolucji zdolności psychicznych (np. myślenia, mowy) w świecie istot żywych; znajduje też zastosowania praktyczne w tresurze zwierząt, weterynarii, zootechnice (etologia stosowana). W Polsce badania z zakresu etologii są prowadzone od początku XX w.: od 1918 w Instytucie Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego w Warszawie (R. Minkiewicz, J. Dembowski), od 1926 w Zakładzie Zoopsychologii i Etologii Uniwersytetu Jagiellońskiego (T. Garbowski, R.J. Wojtusiak), a po II wojnie światowej również w Instytucie Ekologii PAN (W. Kałkowski), w SGGW, Uniwersytecie Łódzkim, Uniwersytecie Wrocławskim i Akademii Medycznej w Warszawie.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia