szkoła frankfurcka

szkoła frankfurcka,

potoczna nazwa kręgu myślicieli związanych z założonym 1923 we Frankfurcie n. Menem Institut für Sozialforschung;

wychodząc z heglizującego marksizmu rozwijali zespół poglądów filozoficzno-socjologicznych pod nazwą teorii krytycznej, której głównym przedmiotem była ostra krytyka zarówno współczesnego kapitalizmu, jak i komunizmu. W postaci zgeneralizowanej krytyka szkoły frankfurckiej kierowała się przeciwko całej cywilizacji współczesnej, zdominowanej przez „rozum instrumentalny”, i całej teorii „tradycyjnej”, będącej nadbudową tej cywilizacji (szczególnie ostra krytyka pozytywizmu). Charakterystyczną cechą myślenia szkoły frankfurckiej było zacieranie granic między dyscyplinami (np. filozofią i socjologią), a także między ujęciami opisowymi i normatywnymi. Na badania prowadzone przez szkołę frankfurcką wywarła wpływ psychoanaliza i psychologia społeczna. Dorobkiem szkoły frankfurckiej szczególnie cenionym są studia nad faszyzmem; główni przedstawiciele: M. Horkheimer, Th. Adorno, H. Marcuse, a w okresach wcześniejszych — E. Fromm, F. Pollock i in.; szkoła frankfurcka przestała faktycznie istnieć po śmierci Adorno i Horkheimera; niekiedy mówi się jednak o  „drugim pokoleniu” szkoły frankfurckiej, mając na myśli J. Habermasa i in., którzy kontynuują teorię krytyczną.

Bibliografia

Szkoła frankfurcka, wstęp i tłum. J. Loziński, t. 1–2, Warszawa 1985–87.