śmierć

śmierć,

filoz., religiozn.:

1) filoz. Śmierć stanowi przedmiot rozważań filozoficznych tanatologii, która formułuje tezy o sensie końca życia oraz docieka kształtów tego, co czeka osobę po śmierci biologicznej (tj. zaniku czynności pnia mózgowego). Wszystkie teorie poświęcone losom pośmiertnym osoby ludzkiej można sprowadzić do 4 koncepcji: 1) nieodwracalnego zniszczenia osoby (np. ateistyczna wersja egzystencjalizmu, filozofia B. Rusella); 2) nieśmiertelności osobowej (dogmatyka chrześcijańska); 3) zespolenia osoby z wyższą rzeczywistością duchową (np. buddyjska nirwana); 4) tanatologicznego agnostycyzmu (np. L. Wittgenstein).

2) religiozn. W religiach świata śmierć jako ostateczne zdarzenie w życiu człowieka jest kluczowym zagadnieniem doktrynalnym. W judaizmie człowiek został stworzony do życia w przyjaźni z Jahwe, jednak wskutek grzechu pychy i nieposłuszeństwa uległ śmierci; ma ona charakter kary moralnej; na pewno nie oznacza końca życia, jest bowiem przyrównywana do snu; wg Starego Testamentu ludzkie istnienie po śmierci jest zredukowane do cienia w Szeolu (otchłań); od zła śmierci ma wybawić oczekiwany Mesjasz-Król; Panem życia i śmierci jest Jahwe; wg judaizmu być umarłym nigdy nie oznacza nie być, lecz nie żyć; dopiero 2 Księga Machabejska ze Starego Testamentu (I w. p.n.e.) zaczęła głosić wiarę w zmartwychwstanie; wg tekstów rabinistycznych z I w. n. ery śmierć oznacza oddzielenie człowieka od Boga, nie jest jednak postrzegana jako kara, jak w judaizmie wcześniejszym; głoszony przez Stary Testament pogląd na człowieka jako całość nie sprzyjał pojmowaniu śmierci jako odłączenia duszy (ducha) od ciała; idea dualizmu duszy i ciała pojawiła się dopiero w księgach mądrościowych Starego Testamentu pod wpływem hellenizmu.