Masada

Masada,

ruiny staroż. twierdzy w południowo-wschodnim Izraelu, na południu Judei, na wzgórzu (wys. ok. 450 m) w pobliżu wybrzeża M. Martwego.

Pierwsze umocnienia pochodzą z II w. p.n.e.; rozbudowane i ufortyfikowane 37–31 r. p.n.e. przez Heroda I Wielkiego; po jego śmierci obsadzone przez rzym. garnizon; po wybuchu żydowskiego powstania 66 r. twierdza zdobyta przez zelotów, pod dowództwem Eleazara Ben Jaira stała się schronieniem dla żydowskich uciekinierów; 72–73 r. oblegana przez Rzymian jako ostatni ośr. żydowskiego oporu; wobec niemożności dalszej obrony zebrani w twierdzy Żydzi (ok. 1000 osób) popełnili zbiorowe samobójstwo, uprzednio niszcząc i paląc zabudowania oraz zapasy żywności; następnie w M. stacjonował krótko rzym. garnizon, w okresie bizant. V–VI w. osiedlili się tu mnisi; w XIX w. opuszczonymi ruinami zainteresowali się bryt. archeolodzy; w wyniku prac archeol. (1955–56, 1963–65) pozostałości twierdzy stały się jednym z najatrakcyjniejszych obiektów turyst. Izraela. M. jest symbolem poświęcenia i bohaterstwa narodu żydowskiego; obiekt został wpisany na Listę Świat. Dziedzictwa Kult. i Przyr. UNESCO.

Masada, ruiny twierdzy, 43 r. p.n.e. (Izrael)