Tora
 
Encyklopedia PWN
Tora
[hebr., ‘nauka’, ‘pouczenie’, ‘prawo’]:
1) W węższym znaczeniu nazwa Pięcioksięgu Mojżesza (w języku hebrajskim Chumasz, w gr. Pentateuch), czyli 5 początkowych ksiąg Starego Testamentu (Biblii hebrajskiej); są to: Księga Rodzaju lub Księga Początku (Bereszit), Księga Wyjścia (Szemot), Księga Kapłańska (Wajjikra), Księga Liczb (Bamidbar), Księga Powtórzonego Prawa (Dewarim). Księgi te zawierają zarys dziejów ludzkości, począwszy od stworzenia świata, fabularyzowaną relację o życiu Mojżesza, wyjściu Izraelitów z Egiptu, przymierzu zawartym z Bogiem na Synaju oraz o wędrówkach Izraelitów aż do śmierci Mojżesza; włączono do nich zachowane przepisy prawa społecznego i religijnego dawnego Izraela oraz zarządzenia i przepisy dotyczące kultu. Według badaczy proces powstawania i redagowania T. trwał wiele wieków (niektóre opowieści i przepisy prawne pochodzą prawdopodobnie z czasów przedmojżeszowych); ważnym etapem były redakcje: deuteronomiczna z VII w. p.n.e. (Deuteronomium — wywodząca się z języka greckiego nazwa Księgi Powtórzonego Prawa), redakcja związana z reformą religijną króla Jozjasza (622–621 p.n.e.) oraz redakcja z przełomu VI i V w. p.n.e., zw. kapłańską (po doświadczeniach Żydów w niewoli babilońskiej); ustalenie kanonu T., czyli Prawa, nastąpiło prawdopodobnie ok. V–IV w. p.n.e. Dla wyznawców judaizmu T. to najważniejsze objawienie, księga święta, normatywna podstawa całokształtu życia religijnego i społecznego jednostki oraz całej wspólnoty wyznawców judaizmu, a jej tekst nie może ulegać żadnym zmianom.
2) W szerszym znaczeniu nazwa „Tora” odnosi się do całego Starego Testamentu, a w najszerszym — do całości tradycji żydowskiej; tradycja ta składa się bowiem z Prawa pisanego (tora sze-bi-chtaw), zawartego w Biblii hebrajskiej, oraz Prawa ustnego (tora sze-be-al pe), przekazanego w Talmudzie; wg tradycji rabinicznej obydwa Prawa Bóg miał objawić Mojżeszowi jednocześnie i oba są równie ważne.
3) Sefer Tora, hebrajska to nazwa zwoju, na którym jest spisany Pięcioksiąg przechowywany w synagogach; zwoje T. są nawinięte na 2 wałki (zw. ejc chaim), często wykonywane z cennego drewna; części wystające poza pergamin są zazwyczaj bogato zdobione rzeźbą i inkrustacją; rolki T. związuje się długim, wąskim pasem materiału, zw. wstęgą, zdobionym haftem. Sefer Torę, okrytą pokrowcem, zw. sukienką (meil), i przystrojoną ozdobami ze szlachetnych metali (klej kodesz), przechowuje się w świętej skrzyni (aron ha-kodesz).
4) Simchat Tora [hebr, ‘radość Tory’], to uroczysta ceremonia w synagodze, związana z zakończeniem rocznego cyklu czytania; odbywa się następnego dnia po święcie Sukot: podczas radosnej procesji (połączonej ze śpiewem i tańcami) mężczyźni obnoszą zwoje T. siedmiokrotnie wokół synagogi.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia