emblem

emblem, emblemat

[gr. émblēma ‘wstawka’, ‘ozdoba’],

ikon.:

1) przedmiot lub jego przedstawienie symbolizujące pojęcie, ideę, czynność (np. praca — młot, władza — korona lub berło, wiara — krzyż); w odróżnieniu od atrybutu emblem jest znakiem samodzielnym. ;

2) forma literowo-obrazowa, zbudowana z sentencji (temat, motto), przedstawienia graficznego (pictura, ikon) i wierszowanego komentarza (epigramat) mająca znaczenie symboliczne lub alegoryczne oraz często rebusowy charakter; zbiory emblemów, wydane w formie książek (np. Emblematum liber A. Alciati, 1532) były popularne w XVI–XVIII w.; oddziałały na symbolikę sztuk plastycznych (malarstwo, zwłaszcza holenderskie XVII w., grafikę oraz dekoracje malarsko-stiukowe barokowych wnętrz kościelnych i pałacowych).