scjentyzm

scjentyzm

[łac. scientia ‘wiedza’],

pogląd sformułowany w 2. połowie XIX w., niekiedy pojawiający się także współcześnie, związany z empiryzmem, pozytywizmem i materializmem przyrodniczym, głoszący, że jedyną drogą uzyskania wiarygodnej i w pełni uzasadnionej wiedzy o rzeczywistości jest poznanie naukowe, oparte na konkretnych rezultatach poszczególnych dyscyplin naukowych, co nadaje mu walor obiektywności i pozwala na przewidywanie i kierowanie w sposób zamierzony wszelkimi procesami przyrodniczymi i społecznymi, jakie zachodzą w świecie (m.in. usunięcie wszelkich niedostatków w życiu jednostek i społeczeństw);

w konsekwencji w ramach scjentyzmu postuluje się stosowanie we wszelkich badaniach (także w dziedzinie filozofii i humanistyki) metod matematycznych i przyrodniczych jako jedynie dopuszczalnych metod naukowych; scjentyzmowi towarzyszył krytyczny stosunek do wszelkich systemów metafizycznych, także do religii, której misje miała przejąć nauka; głównymi kodyfikatorami i propagatorami scjentyzmu byli pozytywiści (zwłaszcza A. Comte).