panteizm
 
Encyklopedia PWN
panteizm
[gr. pán ‘wszystko’, theós ‘Bóg’],
doktryna filozoficzna, wg której Bóg jest tożsamy ze światem, rozumianym jako jedna całość bytowa (monizm).
Rozróżnia się: panteizm emanacyjny przyjmujący, że świat wyłania się z Jedni (Plotyn); panteizmnaturalistyczny głoszący, że świat-przyroda zawiera w sobie zasadę czynną, nie wymagając tym samym zewnętrznej przyczyny sprawczej (Dawid z Dinant, G. Bruno), szczególną odmianą tej wersji jest panteizm obiektywny B. Spinozy, który przyjmuje, że istnieje tylko 1 nieskończona substancja, czyli tożsamy z naturą Bóg przejawiający się w swych skończonych sposobach bytowania; panteizm idealistyczny (panlogizm), głoszący, że przyroda jest logicznym następstwem w dedukcji rozpoczętej od absolutnej zasady (G.W.F. Hegel); panteizm ewolucjonistyczny przyjmujący, że Bóg dopiero staje się i będzie kresem rozwoju wszechświata (H.A. Taine).
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia