naturalizm

naturalizm

[fr. naturalisme < łac. naturalis ‘przyrodniczy’, ‘naturalny’, ‘wrodzony’],

filoz. w szerszym znaczeniu — stanowisko dążące do wyjaśnienia rzeczywistości przyczynami naturalnymi (immanentnymi naturze, a nie transcendentnymi), a zwłaszcza tłumaczące całość zjawisk i zdarzeń, które zachodzą w świecie, działaniem praw przyrody;

w tym rozumieniu naturalizm stanowi jedną z głównych form przejawiania się stanowiska materialistycznego (materializm); od połowy XIX w. podstawą filozoficznych uogólnień naturalizmu stała się teoria ewolucji, a naturalizm wszedł w skład kierunków filozoficznych związanych z ewolucjonizmem. Naturalizmu cechował etykę i filozofię polityczną Th. Hobbesa (który uważał, że człowiekiem i instytucjami społecznymi rządzą te same prawa mechaniczne co przyrodą), był tendencją dominującą w filozofii oświecenia, cechował pozytywizm i neopozytywizm, utylitaryzm (utożsamienie dobra i przyjemności), niektóre nurty w psychologii współczesnej, np. behawioryzm.