państwo dobrobytu

państwo dobrobytu, państwo opiekuńcze, ang. welfare state ,

państwo stawiające sobie za cel zabezpieczenie obywateli przed ryzykiem wiążącym się z działaniem gospodarki rynkowej, przede wszystkim z ryzykiem utraty pracy, zdrowia, a także przed ryzykiem wiążącym się ze starością; także zespół instytucji państwowychdostarczających obywatelom świadczeń i usług społecznych.

Koncepcja państwa dobrobytu ukształtowała się w pełni po II wojnie światowej (głoszona zwłaszcza 1970–80). Zakłada ona: 1) w sferze ekonomicznej — ingerencję państwa w życie gospodarczego, głównie w celu zapobiegania negatywnym zjawiskom społecznym, np. bezrobociu; 2) w sferze życia społecznego — rozszerzanie systemu świadczeń i usług socjalnych; 3) w sferze ustroju politycznego — demokrację; realizacja tych założeń ma umożliwić osiągnięcie powszechnego dobrobytu, przy zachowaniu prywatnej własności środków produkcji; państwo dobrobytu powinno zapewniać kompromis między interesami pracodawców i pracowników, dbać o równowagę między wzrostem gospodarczym a ideałami sprawiedliwego podziału dóbr. Zwolennikami państwa dobrobytu są socjaldemokraci, socjalliberałowie i niekiedy reprezentanci lewicowych nurtów chrześcijańsko-demokratycznych. Idee państwa dobrobytu mogą być realizowane tylko w krajach o wysokim poziomie rozwoju gospodarczego. Są wynikiem kompromisu politycznego, który pozwala elitom władzy reformować kapitalistyczną gospodarkę rynkową bez zniszczenia jej siły witalnej.