monetaryzm
 
Encyklopedia PWN
zgodnie z tym poglądem podaż pieniądza jest głównym czynnikiem wpływającym w krótkim okresie na wielkość produktu narodowego brutto (PNB), natomiast w dłuższym okresie wpływa ona głównie na ceny; największy wkład w rozwój monetaryzmu, poza Friedmanem wnieśli: L. Andersen, K. Brunner, J.A. Frenkel, H.G. Johnson, J. Jordan, A. Meltzer, L. Olson, B. Sprinkel, A. Walters i in.; pod wpływem Friedmana niektórzy zwolennicy monetaryzmu opowiadają się za maksymalnym oparciem się na siłach rynkowych; ich zdaniem rząd powinien wyrzec się wywierania bezpośredniego wpływu na gospodarkę, a określać tylko stałe zasady, powinien unikać ingerowania w działanie wolnego rynku oraz programów cenowo-płacowych. W latach 80. wystąpiły dalsze różnice pogladów wśród monetarystów; część z nich stworzyła hipotezę racjonalnych oczekiwań.
Współczesny monetaryzm opiera się na 3 założeniach: a) wzrost podaży pieniądza jest podstawowym stałym czynnikiem kształtującym tempo wzrostu nominalnego PNB; b) ceny i płace są względnie giętkie (giętkość cen i płac); c) gospodarka prywatna jest stabilna; te założenia sugerują, że główną przyczyną fluktuacji ekonomicznej jest niewłaściwa stopa wzrostu podaży pieniądza. Współcześnie poglądy monetarystyczne głosi wielu ekonomistów, w tym przedstawicieli międzynarodowych organizacji finansowych: Międzynarodowego Banku Odbudowy i Rozwoju oraz Międzynarodowego Funduszu Walutowego. W krajach wysoko rozwiniętych monetaryzm stał się teoretyczną podstawą polityk gospodarczych związanych z „odrodzeniem konserwatywnym”: reaganomiki w USA i thatcheryzmu w Wielkiej Brytanii. Regułą jest, że do dorobku monetaryzmu odwołują się partie konserwatywne i republikańskie, do dorobku keynesizmu — partie socjaldemokratyczne.
W Polsce spór między monetarystami a keynesistami wystąpił na początku lat 90. XX w. i miał wyraźne uwarunkowania pokoleniowe. Starsi ekonomiści, skupieni w PTE, nawiązywali do keynesizmu i postulowali prowadzenie polityki sterowania popytem w celu nakręcenia koniunktury, natomiast młodsi ekonomiści, skupieni w Towarzystwie Ekonomistów Polskich im. A. Smitha, postulowali prowadzenie restrykcyjnej polityki pieniężnej w celu zmniejszenia inflacji. Znalazło to odzwierciedlenie w polityce gospodarczej. W 2. połowie lat 90. XX w. kolejne rządy (zarówno SLD, jak i „solidarnościowe”) prowadziły ekspansywną politykę fiskalną zgodną z zaleceniami keynesizmu, a NBP — restrykcyjną politykę monetarną zgodną z zaleceniami monetaryzmu Polityka gospodarcza była niespójna, co stało się podstawą nieustającego sporu między rządem a NBP. Jednocześnie część polityków lansowała tezę, że monetaryzm jest „antyludzką doktryną”, a określenie kogoś mianem monetarysty stało się epitetem i inwektywą. Pogłębiło to przepaść między świadomością ekonomiczną społeczeństwa a profesjonalnymi ekonomistami i stało się potężną społeczną barierą w formułowaniu i realizacji spójnego programu rozwoju polskiej gospodarki.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia