fotograficzne materiały światłoczułe,
materiały, na których otrzymuje się obrazy fotograficzne;
fotograficzne materiały światłoczułe
Encyklopedia PWN
Fotograficzne materiały światłoczułe składają się z warstwy światłoczułej, przeważnie emulsji fot., naniesionej na podłoże papierowe (papier fot.), szklane (płyta fot.), z tworzywa sztucznego (błona fot.) lub na tkaninę. Najważniejszymi właściwościami fotograficznych materiałów światłoczułych. są: światłoczułość, barwoczułość, kontrastowość, rozdzielczość; badaniem tych cech zajmuje się sensytometria. Obraz fot. powstaje na fotograficznych materiałach światłoczułych w wyniku kolejnych procesów fiz. i chem.: naświetlania (tworzy się obraz utajony), wywoływania, utrwalania, płukania, suszenia, a niekiedy również odwracania lub wybielania (obróbka fotograficzna ). Fotograficzne materiały światłoczułe dzielą się przede wszystkim na: negatywowe — do bezpośredniego wykonywania zdjęć, pozytywowe — na których najczęściej kopiuje się obrazy negatywowe, oraz odwracalne (gł. slajdy) — w przypadku których końcowy obraz pozytywowy otrzymuje się bezpośrednio na materiale zdjęciowym; do materiałów odwracalnych można zaliczyć materiały do fotografii natychmiastowej (obróbka dyfuzyjna); produkowane są również materiały (błony i papier) wprost pozytywowe — na których w wyniku kopiowania z materiału pozytywowego (slajdu) otrzymuje się obraz pozytywowy na drodze normalnej obróbki (wywoływanie–utrwalanie). Materiały do fotografii barwnej składają się z 3 warstw różniących się barwoczułoścą (od góry: niebieskoczułą, zielonoczułą, czerwonoczułą; warstwę I i II rozdziela warstwa filtrująca żółta, nie dopuszczająca światła niebieskiego do dalszych warstw; w warstwach tych znajdują się sprzęgacze barwne: w I — barwnika żółtego, w II — barwnika purpurowego, w III — niebieskozielonego).
Fotograficzne materiały światłoczułe o podłożu przezroczystym (błony fot.) są przeznaczone do otrzymywania obrazów fot. negatywowych — przeznaczonych do kopiowania na materiałach pozytywowych — lub pozytywowych (diapozytywowych, czyli odwracalnych oraz pozytywowych otrzymywanych przez kopiowanie z negatywu) — przeznaczonych do projekcji lub do oglądania w świetle przechodzącym. Materiały negatywowe różnią się właściwościami sensytometrycznymi zależnie od przeznaczenia; do fotografii obrazowej używa się materiałów stosunkowo wysokoczułych, gł. panchromatycznych; do reprodukcji — materiałów niskoczułych, drobnoziarnistych, o dużej zdolności rozdzielczej; materiały do reprodukcji kreskowej są bardzo kontrastowe, a do reprodukcji półtonowej (oryginałów o łagodnym przejściu od bieli do czerni) małokontrastowe.
Rozróżnia się błony fotograficzne: arkuszowe (błony płaskie; błony pokrojone na arkusze różnego formatu i kształtu od 6,5 × 9 cm do 50 × 60 cm), pakietowe (filmpaki; arkusze w kasecie, dające się zmieniać przez kolejne wyciąganie oraz odrywanie pasków papieru przyklejonych do boku każdego arkusza), zwojowe (szer. 62 lub 65 mm, zwinięte na szpulach na całej swej długości wraz z odcinkiem papieru ochronnego, zwykle w odcinkach, na których — w zależności od typu aparatu — można wykonać 8 zdjęć 6 × 9 cm, 12 — 6 × 6 cm lub 16 — 6 × 4,5 cm), małoobrazkowe (szer. 35 mm, dziurkowane wzdłuż brzegów, pakowane w kasety lub na szpulach, zwykle w odcinkach na 36 zdjęć 24 × 36 mm; rzadziej na 24 i 12 zdjęć tego samego formatu), miniaturowe (szer. poniżej 35 mm, dziurkowane lub nie, pakowane w specjalne kasety) i błony kinematograficzne (taśma film.; stosowane w kinematografii i telewizji, szer. 8, 16, 32, 35, 65 i 70 mm). Do celów techn. produkuje się błony: aerofot. (lotn.), astrograf. (do badań obiektów kosm.), elektronograf. (do mikroskopów elektronowych), fluorograf. (współpracujące z ekranem fluoryzującym naświetlanym promieniowaniem rentgenowskim), fotogrametryczne, fotomikrograf. (do mikroskopów opt.), graficzne (fotoskładowe, infekcyjne, korekcyjne, kreskowe, półtonowe; do reprodukcji poligraficznych), mikrograf. (duplikatowe, pozytywowe, zdjęciowe; do fotografowania dokumentów w znacznym pomniejszeniu), radiograf. (do radiografii med. i przem.), spektrograf. (czułe na określone zakresy widma promieniowania), telefot. (do przesyłania obrazów na odległość) itp.
Papierem fotograficznym nazywa się fotograficzny materiał światłoczuły, w którym warstwa promienioczuła lub światłoczuła znajduje się na podłożu nieprzezroczystym (papier, folia mleczna z estrów celulozy, papier pokryty warstwą polietylenu, zw. RC lub PE). Papiery fot. są: arkuszowe i zwojowe, negatywowe i odwracalne zdjęciowe (do automatów fot.), do kopiowania stykowego (z niskoczułą emulsją, chlorowe), do powiększania (z wysokoczułą emulsją, bromowe, chlorobromowe). Papiery fot. mają formaty od 6,5 × 9,5 cm do 50 × 60 cm, w rolach szer. 66 lub 105 cm. Papiery fot. produkuje się w kilku stopniach kontrastowości; mogą one poza tym różnić się rodzajem powierzchni, połyskiem, barwą i grubością podłoża, barwą (odcieniem) srebra. Płyty fotograficzne produkuje się obecnie tylko do celów fotografii nauk. i techn., gdy ważna jest niezmienność rozmiarów; często zastępują je błony arkuszowe o podłożu z poliestru.
