chiralność

chiralność

[gr. cheír ‘ręka’],

chem. właściwość obiektu polegająca na tym, że nie pokrywa się on ze swoim odbiciem w płaskim zwierciadle — obiekt i jego odbicie mają się tak do siebie, jak lewa ręka w stosunku do prawej.

Właściwość tę mają cząsteczki niektórych związków chemicznych, zwane związkami chiralnymi; najprostszą przyczyną chiralności cząsteczki jest obecność w niej tzw. centrum chiralności, którym najczęściej jest atom asymetryczny;

cząsteczki takie wykazują aktywność optyczną; chiralne są np. cząsteczki aldehydu glicerynowego: Chiralność jest cechą charakterystyczną substancji chemicznych syntetyzowanych w organizmach żywych; np. cząsteczki (helisy) kwasów rybonukleinowych, enzymów oraz związków ulegających ich katalitycznemu działaniu są chiralne, a reakcje zachodzące w organizmach żywych są stereospecyficzne, np. (+)-glukoza bierze udział w przemianie materii oraz ulega fermentacji alkoholowej, zaś odmiana lewoskrętna nie ulega tym przemianom. Chiralność kryształów nosi nazwę enancjomorfizmu.