synteza asymetryczna

synteza asymetryczna, synteza stereoselektywna,

reakcja chem. stosowana do wytwarzania związków optycznie aktywnych.

Rozróżnia się: 1) absolutną s.a., w której związek optycznie aktywny powstaje z optycznie nieczynnego surowca bez użycia optycznie czynnych substancji, a wyłącznie pod działaniem czynników fiz. (światło kołowo spolaryzowane, enancjomorficzna struktura kryształów jednego z reagentów); jej wydajność jest zazwyczaj bardzo mała; 2) diastereoselektywną s.a., częściową s.a., w wyniku której achiralny substrat jest przekształcany pod wpływem chiralnego reagenta w produkt chiralny (chiralność), będący mieszaniną stereoizomerów danego związku, występujących w produkcie zazwyczaj w różnych ilościach. Ważną rolę w s.a. odgrywa kataliza asymetryczna, w której enancjomery powstają pod wpływem chiralnego katalizatora; gdy s.a. jest katalizowana przez enzymy, produktem jest tylko jeden z enancjomerów.