fosforoorganiczne związki

fosforoorganiczne związki,

związki fosforu, w których cząsteczkach występuje przynajmniej 1 podstawnik org., wg niektórych źródeł związki chemiczne zawierające wiązanie węgiel–fosfor;

fosfor może występować w związkach na wielu stopniach utlenienia i mieć różne liczby koordynacyjne (1–6) i dlatego tworzy ogromną liczbę związków fosforoorganicznych. Najpospolitsze są fosfiny — pochodne fosforowodoru PH₃, w którego cząsteczce kolejne atomy wodoru zostały zastąpione alkilami lub arylami; dzielą się na: I-rzędowe RPH₂, II-rzędowe R₂PH i III-rzędowe R₃P (gdzie R — alkil, aryl); zwykle są to ciecze o przykrej woni, toksyczne; są słabszymi zasadami niż aminy; stosowane m.in. jako katalizatory polimeryzacji; pochodnymi fosfin są halogenofosfiny o wzorach ogólnych RPX₂ i R₂PX (X — fluorowiec). Ważnymi grupami związków fosforoorganicznych są też m.in. pochodne kwasów o wzorach RP(OH)₂ i R₂POH, sole fosfoniowe R₄P⁺X^– i ylidy R₃P=CR′R″; związki te są stosowane w syntezie organicznej.