fosforu kwasy

fosforu kwasy,

kwasy tlenowe (oksokwasy), w których fosfor występuje na I, III, IV i V stopniu utlenienia, o różnej strukturze, często odmiennej od struktury odpowiednich kwasów innych azotowców, np. azotu;

struktura k.f. jest skomplikowana, ponieważ nie wszystkie atomy wodoru w ich cząsteczkach są tak samo związane i zdolne do dysocjacji, co wynika z zachowania przez fosfor stałej liczby koordynacyjnej 4. Do k.f., których skład został dokładnie oznaczony należą m.in.: HPH₂O₂ — kwas fosfinowy, H₂PHO₃ — kwas fosfonowy, H₃PO₄ — kwas fosforowy; znane są też kwasy polifosforowe: skondensowane kwasy o ogólnym wzorze (HPO₃)_n, o pierścieniowej budowie, oraz o wzorze H(HPO₃)_nOH. Największe znaczenie ma kwas fosforowy, kwas fosforowy(V) — w stanie bezwodnym bezb. kryształy (temperatura topnienia 42,4°C) bardzo dobrze rozpuszczalne w wodzie; produkt handl. jest syropowatą cieczą (85–90-procentowy roztwór wodny); ogrzewany ulega odwodnieniu i kondensacji do kwasów polifosforowych; kwas fosforowy jest kwasem o średniej mocy; tworzy sole i estry (fosforany); zarówno kwas, jak i jego sole (występują jako minerały, gł. apatyty) mają duże znaczenie gł. w produkcji sztucznych nawozów fosforowych.