starzenie się roślin

starzenie się roślin,

końcowa faza rozwoju wszystkich organów roślinnych (zarówno wegetatywnych, jak i generatywnych — reprodukcyjnych), prowadząca do śmierci komórek;

wyróżnia się 4 kategorie „wzorów” starzenia się roślin (A.C. Leopold 1975): 1) starzenie się całego osobnika, który w końcu zamiera (wiele roślin o krótkim cyklu rozwoju osobniczego i jednoroczne rośliny zielne); 2) sezonowe starzenie się i obumieranie tylko organów nadziemnych (u wielu roślin wieloletnich, roślin cebulowych); 3) sezonowe zamieranie liści na drzewach liściastych w okresach zagrożenia stresem (np. przed zimą); 4) progresywne starzenie się i zamieranie starszych organów i tkanek oraz zastępowanie ich nowopowstałymi (u wielu drzew i krzewów); najstarszym przedstawicielem tego wzoru starzenia się roślin jest licząca ok. 5 tysięcy lat sosna oścista (Pinus aristata, z Kalifornii). Przyczyny starzenia się roślin nie są jeszcze poznane; na indukcję i przebieg procesu starzenia mają wpływ czynniki środowiskowe i endogenne (wewnętrzne, np. zmiana równowagi hormonalnej); cytokininy hamują proces, natomiast etylen (eten) jest jego silnym promotorem; starzenie się tkanek przyspiesza też abscysynowy kwas (ABA), a także jasmoniany, brassinosteroidy (strydowe fitohormony) i poliaminy. Stresowe czynniki środowiska mogą spowodować inicjację programu starzenia się roślin (np. susza wywołuje przedwczesne starzenie się liści u wielu gatunków), ale też często wywołują przeciwne skutki, jeśli starzenie zostało już wcześniej zapoczątkowane (np. ograniczenie dostępności wody opóźnia żółknięcie liści i pojawianie się innych symptomów starzenia).