nukleinowe kwasy

nukleinowe kwasy, polinukleotydy,

wielkocząsteczkowe związki organiczne, chemicznie niejednorodne, zbudowane z nukleotydów;

występują w komórkach wszystkich organizmów żywych i w wirusach, przeważnie w połączeniach z białkami (nukleoproteiny). Cząsteczki kwasów nukleinowych mają postać długich łańcuchów, w których każdy z kolejnych nukleotydów jest związany diestrowo przez grupę fosforanową z nukleotydem poprzedzającym, a przez grupę hydroksylową przy trzecim węglu sacharydu z grupą fosforanową nukleotydu następnego; specyficzność cząsteczek kwasów nukleinowych jest uwarunkowana przede wszystkim sekwencją różnych nukleotydów purynowych i pirymidynowych w łańcuchu, wpływającą na jego budowę przestrzenną — zwijanie się łańcuchów w spiralę (Watsona–Cricka model DNA). W zależności od rodzaju sacharydu w nukleotydach (ryboza lub deoksyryboza) rozróżnia się kwasy rybonukleinowe (RNA) i deoksyrybonukleinowe (DNA), pełniące w komórkach odmienne funkcje; występują one w komórkach różnych tkanek w różnym stosunku ilościowym, np. grasica zawiera znacznie więcej DNA niż RNA, natomiast w wątrobie przeważa RNA. Badania nad kwasami nukleinowymi zapoczątkował (w końcu XIX w.) szwajcarski biochemik J.F. Miescher.