ofiolitowy kompleks

ofiolitowy kompleks, ofiolit

[gr. óphis ‘wąż’, líthos ‘kamień’],

geol. kompleks skalny o charakterystycznym składzie, stanowiący fragment litosfery oceanicznej włączony w wyniku procesu obdukcji w obręb orogenu, rozwiniętego na kontynent. skorupie ziemskiej;

w dolnej części k.o. występują skały ultrazasadowe — perydotyty i dunity, zwykle przeobrażone w serpentynity; nad nimi znajdują się gabra, wyżej — zasadowe skały wulk. w postaci law poduszkowych (bazalty) i żył (diabazy i doleryty), tworzących zwarte pakiety i płyty; skały te są przykryte krzemionkowymi osadami głębokomor., gł. radiolarytami, z przeławiceniami łupków mułkowych i wapieni; często k.o. nie są kompletne z powodu zaburzeń tektonicznych. K.o. występują w strefach kolizji płyt litosfery; stanowią ślad po zanikłych oceanach. Za klas. jest uznawany k.o. masywu Troodos na Cyprze; są znane m.in. ofiolity z Nowej Fundlandii, Nowej Kaledonii; w Polsce za k.o. jest uważany kompleks skał Ślęży.