Luzon
 
Encyklopedia PWN
Luzon
[lusọn],
największa wyspa Filipin, w północnej części Archipelagu Filipińskiego, między morzami: Filipińskim na wschodzie, Południowochińskim na zachodzie i Sibuyan na południu, na północy oddzielona cieśninami Luzon od wyspy Tajwan;
pow. 104,7 tys. km2; ponad 45 mln mieszk., wraz z przybrzeżnymi wyspami skupia ok. 50% ludności kraju; gł. m.: Manila, Quezon City, Baguio, Cabanatuan, Batangas; powierzchnia w większości górzysta, w północnej części góry Cordillera Central (najwyższy szczyt Pulong, 2928 m) i Sierra Madre; liczne czynne wulkany (m.in. Mayon, Taal, Banahao, Bulusan, Pinatubo); częste katastrofalne trzęsienia ziemi; w dolinach rzek i wzdłuż wybrzeży niziny (największa — Środkowoluzońska); linia brzegowa północnej części L. słabo rozwinięta, południowej — silnie rozczłonkowana, na południowo-wschodnim wybrzeżu rafy koralowe; klimat monsunowy, na zachodzie podrównikowy wilgotny, na wschodzie równikowy wilgotny; częste tajfuny (listopad–czerwiec), zwłaszcza na wschodnim wybrzeżu; bogata sieć krótkich, zasobnych w wodę rzek, gł. rz.: Cagayan (dł. 350 km), Agno (270 km); większe jeziora: Laguna de Bay (pow. 890 km2), Taal (kraterowe); wilgotne lasy tropik., w górach Cordillera Central lasy sosnowe, w północnej i środkowej części zbiorowiska trawiaste (w miejscu wypalonych lasów). Najlepiej zagospodarowana wyspa Filipin; uprawa ryżu, kukurydzy, trzciny cukrowej, palmy kokosowej, tytoniu, banana manilskiego, kawy; wydobycie rud miedzi, chromu, żelaza, złota, srebra; różnorodny przemysł (spoż., chem., drzewny, cementowy, włók.) skupiony gł. w aglomeracji Manili; rozwinięty transport drogowy (m.in. szosa transfilipińska) i żegluga kabotażowa.
Historia. Od VI w. n.e. na wyspę docierali kupcy chiń.; zależna od hinduiskich królestw Śriwidżaja (do XII w.) i Majapahit (XIV–XV w.); po podboju w XVI w. przez Hiszpanów stała się częścią ich kolonii Filipin.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Luzon, tarasy ryżowe koło Bonaue (Filipiny)fot. M. Witkowska/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia