surrealizm
 
Encyklopedia PWN
surrealizm
[fr.],
nadrealizm,
awangardowy kierunek literacko-artystyczny, rozwijający się w latach międzywojennych głównie we Francji i stąd oddziałujący na inne kraje, także pozaeuropejskie (USA i kraje Ameryki Południowej).
W dobie kryzysu cywilizacji europejskiej po I wojnie światowej wyrażał anarchistyczny bunt przeciw usankcjonowanym autorytetom nauki, formom współczesnego życia, kultury i moralności mieszczańskiej; genetycznie związany z dadaizmem; zmierzał do zrewolucjonizowania świadomości ludzkiej przez uwolnienie jej od ograniczeń i skrępowań racjonalizmu na rzecz wyobraźni; szczególną rolę w tym procesie wyznaczał sztuce jako ekspresji stanów podświadomych; nawiązywał do różnych tradycji filozoficznych, m.in. do myśli G.W.F. Hegla i H. Bergsona, a zwłaszcza do koncepcji psychoanalitycznej S. Freuda, później C.G. Junga; surrealizm wywarł przemożny wpływ nie tylko na sztukę nowoczesną i teorie estetyczne, także na obyczajowość i sferę kultury popularnej; surrealiści angażowali się w działalność polityczną, w latach 30. występowali przeciw tendencjom militarystycznym i faszystowskim, choć równocześnie wielu z nich popierało komunizm.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Miró Joan, Kobieta i ptak w świetle księżyca, 1949 — Tate Gallery, Londynfot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Ernst Max, Słoń Célebes, 1921 — zbiory prywatne, Londynfot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Delvaux Paul, Wiek żelaza, 1951 — Museum voor Schone Kunsten, Ostenda fot. A. Pieńkos/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Dalí Salvador, Płonąca żyrafa, 1936 — Kunstmuseum, Bazyleafot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Dalí Salvador, Kuszenie św. Antoniego, 1946 — Musées des Beaux-Arts de Belgique, Bruksela.fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Magritte René, La condition humaine I, 1933 — zbiory prywatnefot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Dali Salvador, Trwałość pamięci, 1931 — Muzeum Sztuki Nowoczesnej, Nowy Jorkfot. J. Kilian/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Magritte René, Spadanie, 1953 — zbiory prywatnefot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Magritte René, Różowe dzwonki, postrzępione niebo, 1930 — kolekcja Urvater, Brukselafot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Ernst Max, Europa po deszczu, 1940–42 — Wadsworth Atheneum, Hartford, Connecticut, Ella Gallup Sumner i Mary Catlin Sumner Collectionfot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Dalí Salvador, Kobieta z różaną głową, 1935 fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Chirico Giorgio de, Hektor i Andromacha — Kolekcja prywatna, Mediolanfot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Duchamp Marcel, L.H.O.O.Q. (Mona Lisa z wąsami), 1919 — Musée national d'Art Moderne, Paryżfot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia