futuryzm. Film
 
Encyklopedia PWN
futuryzm. Film.
Zjawisko rozwijające się na marginesie futuryzmu literackiego, głównie we Włoszech i Rosji. Artyści futurystyczni (pod wpływem teorii R. Canudo) dostrzegali w kinematografii zalążek nowej estetyki, mającej źródło w technicznych możliwościach kamery. Postulowali uwolnienie filmu od wszelkich rygorów tradycyjnej formy wypowiedzi, czerpiącej wzorce z teatru i literatury, i podporządkowanie go artystycznej, wolnej od reguł, logice twórczej. Futuryści (F.T. Marinetti, W. Majakowski) podkreślali zespołowy charakter pracy nad filmem, widząc w tym zerwanie z tradycyjnym pojmowaniem roli artysty. Manifest kinematografii futurystycznej (La Cinematografia futurista), opublikowany 1916, podpisali Marinetti, B. Corra, A. Ginna, E. Settimelli, R. Chiti, G. Balla. Filmową realizacją manifestu stał się film La vita futurista (1916), zbiorowa praca futurystów pod przewodnictwem Marinettiego i Ginny. Najbardziej reprezentatywnym twórcą filmowym włoskiego futuryzmu był A. Bragaglia (Thais, Fałszywy czar. Dramat mimiczny o współczesnej magii, Dramat na Olimpie). Jednocześnie w Rosji futuryści (D. Burluk, Majakowski) sławili siłę nowej sztuki; 1914 powstał film W. Kasjanowa Dramat w kabarecie futurystycznym nr 13, w którym wystąpili m.in. Majakowski, M. Łarionow, N. Gonczarowa. Futuryzm filmowy ze względu na szczupły dorobek uznaje się (oprócz dadaizmu, filmu czystego, surrealizmu) za część zjawiska zwanego Awangardą Filmową, której rozkwit przypada na lata 20.
Joanna Wojnicka
Bibliografia
„Kultura Filmowa” 1971 nr 10;
T. Miczka Fotodynamiczny kinematograf Antona G. Bragaglii, „Kino” 1984 nr 5; „Film na Świecie” 1986 nr 325–326;
Czas przyszły niedokonany. O włoskiej sztuce futurystycznej, Katowice 1988.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia