związki nieorganiczne
 
Encyklopedia PWN
związki nieorganiczne,
związki chemiczne wszystkich prócz węgla pierwiastków chemicznych oraz te związki węgla, jak: tlenki węgla, kwas węglowy i jego sole (węglany), węgliki, kwas cyjanowodorowy i jego sole (cyjanki), które nie są węglowodorami lub ich pochodnymi (tradycyjnie zaliczanymi do związków organicznych).
Związki nieorganiczne charakteryzuje ogromna różnorodność właściwości, wynikająca z różnic w składzie i strukturze tych związków oraz w charakterze sił działających między atomami (wiązanie chemiczne). Proste związki nieorganiczne, w których skład wchodzą najczęściej tylko 2 pierwiastki, można — ze względu na rodzaj występującego w nich wiązania chemicznego — podzielić na: 1) związki jonowe, w których atomy występują w postaci jonów dodatnich i ujemnych, przyciągających się nawzajem dzięki działaniu sił elektrostatycznych; w związkach jonowych, zarówno w stanie stałym, jak i ciekłym nie można wyróżnić oddzielnych cząsteczek; mają one wysokie temperatury topnienia i wrzenia; w stanie stopionym oraz w roztworach wodnych, dzięki obecności jonów, dobrze przewodzą prąd elektryczny; typowymi przykładami związków jonowych są fluorek cezu CsF i chlorek sodu NaCl; warunkiem utworzenia się związku jonowego jest duża różnica elektroujemności pierwiastków wchodzących w jego skład; 2) związki kowalencyjne, w których między atomami występują wiązania atomowe (kowalencyjne); istnieją w nich najczęściej oddzielne cząsteczki, zachowujące swą odrębność we wszystkich 3 stanach skupienia; związki takie (np. woda H2O, amoniak NH3) mają niskie temperatury topnienia i wrzenia; atomy w związkach kowalencyjnych mogą się ze sobą łączyć, także bez wytwarzania oddzielnych cząsteczek o określonej liczbie atomów, i tworzyć łańcuchy (np. siarczek krzemu SiS2), warstwy (np. azotek boru BN) lub struktury przestrzenne (np. węglik krzemu SiC, polikrzemiany krzemiany), złożone z dowolnie dużej liczby atomów; związki takie mają wysoką temperaturę topnienia i małą lotność; warunkiem utworzenia się związku kowalencyjnego jest mała różnica elektroujemności pierwiastków wchodzących w jego skład; 3) związki międzymetaliczne (międzymetaliczna faza), w których występuje wiązanie metaliczne; wiązanie to charakteryzuje obecność zdelokalizowanych elektronów walencyjnych, określanych mianem chmury elektronowej, w której znajdują się („są zanurzone”) wszystkie zręby atomowe (elektronowa teoria metali); 4) związki międzywęzłowe utworzone przez metale przejściowe i niemetale o małych promieniach atomowych, jak wodór, węgiel, azot — atomy tych niemetali mogą wypełniać luki w sieci krystalicznej metalu. Odrębną grupę związków nieorganicznych stanowią związki koordynacyjne (np. heksacyjanożelazian(II) potasu K4[Fe(CN)6]); istotą wiązania koordynacyjnego jest to, że wiążąca para elektronowa pochodzi od jednego partnera.
Związki nieorganiczne można podzielić także, w zależności od właściwości chemicznych jakie mają ich roztwory wodne, na kwasy, zasady, sole oraz związki obojętne, a w zależności od składnika niemetalicznego na tlenki, siarczki, halogenki, itp. Badaniem właściwości, składu, struktury, metod otrzymywania i oczyszczania związków nieorganicznych zajmuje się chemia nieorganiczna, wytwarzaniem związków nieorganicznych na skalę techniczną — technologia chemiczna. Związki nieorganiczne są bardzo rozpowszechnione w przyrodzie (glinokrzemiany i krzemiany są podstawowymi składnikami skorupy ziemskiej, a woda głównym składnikiem hydrosfery); zarówno wiele naturalnych, jak i otrzymywanych syntetycznie związków nieorganicznych znajduje szerokie zastosowanie, m.in. w przemyśle, technice, rolnictwie, medycynie.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia