tlenki
 
Encyklopedia PWN
tlenki,
chem. związki tlenu z innymi pierwiastkami;
znane są tlenki niemal wszystkich pierwiastków (z wyjątkiem niektórych gazów szlachetnych). tlenki kwasowe reagują z zasadami, tworząc sole; do tej grupy należą przede wszystkim tlenki niemetali (np. tlenki siarki: SO2, SO3, azotu: N2O3, NO2, N2O5, ditlenek węgla CO2) oraz te tlenki wielowartościowych metali, w których metale występują na najwyższych stopniach utlenienia (np. tlenek manganu(VII) Mn2O7, tlenek chromu(VI) CrO3); tlenki kwasowe, które w reakcji z wodą tworzą kwasy są zw. bezwodnikami kwasowymi. Tlenki zasadowe reagują z kwasami — produktami są sole; należą tu tlenki metali o najmniejszej elektroujemności — tlenki litowców i berylowców (np. tlenek sodu Na2O, wapnia CaO), a także niektóre z tlenków metali wielowartościowych, w których metale występują na niskich stopniach utlenienia (np. tlenek manganu(II) MnO); tlenki zasadowe, które w reakcji z wodą tworzą zasady są zw. bezwodnikami zasadowymi. Tlenki amfoteryczne mogą reagować zarówno z zasadami, jak i z kwasami dając sole — w pierwszym wypadku metal występuje w utworzonej soli w postaci złożonego anionu, w drugim jako prosty kation (np. tlenek glinu Al2O3, tlenek ołowiu(II) PbO, tlenek cynku ZnO, tlenek manganu(IV) MnO2):
ZnO + 2NaOH = Na2ZnO2 + H2O,
ZnO + H2SO4 = ZnSO4 + H2O.
Tlenki obojętne nie reagują ani z zasadami, ani z kwasami (np. tlenek węgla CO). Tlenki mogą być ciałami stałymi, cieczami lub gazami; powstają przez spalanie pierwiastków w tlenie lub w powietrzu, odwodnienie kwasów lub zasad, rozkład termiczny związków tlenowych (np. azotanów, węglanów); ogrzewane ulegają rozkładowi na pierwiastki; niektóre tlenki ogrzewane w tlenie lub powietrzu przyłączają tlen, przechodząc w nadtlenki. Tlenki są bardzo rozpowszechnione w przyrodzie; najpospolitszy jest tlenek wodoru H2O (woda); stanowią też rudy wielu metali oraz wchodzą w skład licznych minerałów skałotwórczych (np. krzemiany, glinokrzemiany).
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia