wersalski traktat pokojowy
 
Encyklopedia PWN
wersalski traktat pokojowy 1919, Traktat pokoju z Niemcami,
najważniejszy z zawartych 1919–20 traktatów kończących I wojnę świat.;
wypracowany na paryskiej konferencji pokojowej 1919–20; podpisany 28 VI 1919 w pałacu w Wersalu przez zwycięskie państwa ententy i pokonane Niemcy, wszedł w życie 10 I 1920; wersalski traktat pokojowy ustalał nową strukturę terytorialną i polityczną Europy (tzw. system wersalski), wraz z określeniem granic Niemiec, uznających niepodległość m.in. Czechosłowacji i Polski oraz zobowiązujących się do zwrotu zagarniętych ziem (w tym Polsce — Wielkopolski i Pomorza Gdańskiego, Francji — Alzacji i Lotaryngii oraz Belgii — Eupen i Malmédy), ograniczenia liczebności (do 100 tys.) i uzbrojenia armii (bez m.in. lotnictwa), uiszczenia odszkodowań wojennych (plan Dawesa, plan Younga) i przekazania Zagłębia Saary pod kontrolę międzynarodową; ponadto na mocy wersalskiego traktatu pokojowego pozbawiono Niemcy kolonii, nakazano plebiscyt w sprawie granic na Warmii, Mazurach i Górnym Śląsku, ustanowiono Wolne Miasto Gdańsk oraz wprowadzono demilitaryzację strefy nadreńskiej wraz z jej częściową okupacją, która miała stanowić gwarancję wypełnienia zobowiązań traktatu; wersalski traktat pokojowy zawierał także postanowienia dotyczące powołania Ligi Narodów; z wersalskim traktatem pokojowym były ściśle związane traktaty zawarte na konferencji paryskiej: 1919 z Austrią i Bułgarią, 1920 z Węgrami i Turcją; system wersalski zaciążył na całej polityce światowej okresu międzywojennego; nałożył na wiele państw, w tym także na Polskę, obowiązek ochrony mniejszości „pod gwarancją Ligi Narodów”, nie obejmując tym wymogiem Rzeszy Niemieckiej (typowym przykładem był Traktat między głównymi mocarstwami sprzymierzonymi i stowarzyszonymi a Polską z 28 VI 1919, stanowiący załącznik nr 3 do wersalskiego traktatu pokojowego, zwany Małym traktatem wersalskim).
zgłoś uwagę
Ilustracje
Traktat wersalski, polski dokument ratyfikacyjny. fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia