Wilsona 14 punktów

Wilsona 14 punktów,

program pokojowy ogłoszony 8 I 1918 przez prezydenta Stanów Zjednoczonych, W.Th. Wilsona, w orędziu do Kongresu;

Określał, zgodnie z wizją Wilsona, warunki zapewnienia trwałego i sprawiedliwego ładu pokojowego po zwycięstwie aliantów w I wojnie światowej. Jego punkty dotyczyły: jawności dyplomacji i wyrzeczenia się tajnych układów (1), swobody żeglugi morskiej w czasie pokoju i wojny (2), wolności handlu i usuwania barier celnych (3), redukcji zbrojeń (4), rozstrzygania sporów dotyczących kolonii z uwzględnieniem interesów mocarstw kolonialnych i ludności miejscowej (5), wycofania wojsk niemieckich z okupowanych terytoriów Rosji i jej samostanowienia (6), zniesienia okupacji Belgii i odbudowy jej suwerenności (7), zwrotu Francji Alzacji i Lotaryngii (8), korekty granicy Włoch zgodnie z kryterium narodowościowym (9), zapewnienia autonomii narodom Austro-Węgier (10), zniesienia okupacji Serbii, Czarnogóry i Rumunii oraz przyznania Serbii dostępu do morza (11), suwerenności Turcji z uwzględnieniem autonomicznych dążeń nietureckich narodów zamieszkujących jej terytorium (12), utworzenia niepodległego państwa polskiego ze swobodnym dostępem do morza (13); powołania międzynarodowej organizacji (Liga Narodów), gwarantującej utrzymanie pokoju na świecie (14). Program 14 p.W. stał się podstawą kapitulacji Niemiec, podpisanej 11 XI 1918 w Compiègne, a później jego postulaty znalazły odbicie w warunkach wersalskiego traktatu pokojowego 1919 (z Paktem Ligi Narodów jako integralną częścią traktatu).