koks
substancja stała, porowata, składająca się gł. z pierwiastka węgla, zawierająca ponadto składniki mineralne (do 12% popiołu), wodę (5–10%), siarkę (do 1%), ślady fosforu oraz niewielkie ilości składników gazowych.
[ang.],
koks
Encyklopedia PWN
K. otrzymuje się w procesie odgazowania gł. węgla kam. oraz gudronu i paku. Do najważniejszych należy koks otrzymywany z mieszanek węgli z dominującą zawartością węgli koksowych, tzw. k. hutniczy (metalurgiczny), stosowany gł. do redukcji tlenków zawartych w rudach (najczęściej do przeróbki surówki wielkopiecowej), również jako paliwo w procesie wielkopiecowym; ma dużą wartość opałową (ok. 29 MJ/kg, tj. 7000 kcal/kg), dużą wytrzymałość mechaniczną. K. opałowy, wytwarzany z gorszych gat. węgla niż hutn., jest używany gł. jako paliwo do pieców centralnego ogrzewania. K. generatorowy, wytwarzany z węgla kam. lub brunatnego, jest stosowany do produkcji gazu generatorowego. K. karbidowy, odznaczający się małą zawartością popiołu, jest surowcem do produkcji karbidu w piecach elektrycznych. Koksu używa się ponadto w przemyśle chem. do wypalania wapna, cementu itp. W Polsce produkuje się tzw. k. formowany, otrzymywany w wyniku zmieszania miału węgla niekoksowego i półkoksu z dodatkiem lepiszcza; z otrzymanej masy sporządza się brykiety, które następnie utwardza się; koks ten jest stosowany jako paliwo w odlewnictwie oraz do pieców centralnego ogrzewania. Produkuje się też k. pakowy, otrzymywany z paku węglowego pochodzącego z przerobu smoły węglowej, oraz k. naftowy — produkt odgazowania gudronu, pozostałości po destylacji próżniowej ropy naftowej; są one stosowane do wyrobu tzw. masy anodowej, wykorzystywanej w hutach aluminium, oraz do wytwarzania elektrod węglowych.
