forma

forma

[łac., ‘kształt’, ‘wygląd’],

filoz.współcześnie, w znaczeniu ogólnym — wyraz wewnętrznej struktury rzeczy, całościowy układ części przedmiotu; termin rozumiany zwykle jako korelat pojęć: treść, materia, tworzywo, w węższym znaczeniu — ukształtowanie, wygląd danej rzeczy.

Filozoficzne pojęcie formy wprowadzili presokratycy, którzy utożsamiali formę z widomym (postrzeganym) kształtem, figurą lub postacią rzeczy; to pojęcie formy znalazło swoisty wyraz w teorii idei — wzorców (form) u Platona; Arystoteles pojmował formę jako składnik, aspekt bytu, czynnik aktywny, kształtujący z materii rzecz danego rodzaju; wątki obydwu tych koncepcji, platońskiej i arystotelesowskiej, były podejmowane w wielu późniejszych interpretacjach pojęcia forma (głównie stoicy, tomizm); szczególnego znaczenia nabrało pojęcie formy u I. Kanta („aprioryczne formy oglądu” dane umysłowi) i E. Cassirera (teoria form symbolicznych; symbolizm). W estetyce przez formę rozumie się zwykle układ elementów dzieła artystycznego lub przedmiotu naturalnego, wygląd danego przedmiotu lub też określony układ elementów zmysłowo danych.