stoicy

stoicy,

grecka szkoła filozoficzna, założona w Atenach pod koniec IV w. p.n.e. przez Zenona z Kition; w cesarstwie rzymskim przetrwała do III w.;

w poglądach stoików, zw. stoicyzmem, nastąpiło połączenie racjonalizmu z materializmem; w fizyce stoicy głosili materialistyczny monizm w duchu hylozoizmu, finalizmu i panteizmu; w etyce przyjmowali, że szczęście daje człowiekowi tylko cnota, uniezależniająca go od wszelkich okoliczności oraz ucząca życia zgodnego z rozumem i naturą; cnota, stanowiąca największą doskonałość, jest samowystarczalna (autarkia) i prowadzi do obojętności wobec wszystkiego innego; stoicy postulowali wyzbycie się uczuć (apatia), które uważali za źródło zła; wartość moralną uczynków uzależniali od intencji; logikę pojmowali jako naukę o znaku i o tym, co on oznacza; łącząc racjonalizm z sensualizmem, odróżniali pojęcia naturalne i wytworzone oraz rozważali zagadnienia spostrzeżeń zmysłowych, sądów, kryterium prawdy; tworząc teorię logiki formalnej, uznawali za jej jednostkę nie termin, ale sąd. Do szkoły stoików należeli m.in.: Chryzyp z Soloj, Seneka Młodszy, Epiktet z Hierapolis i Marek Aureliusz.