Grotius Hugo

fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN

Grotius Hugo, Huig de Groot, ur. 10 IV 1583, Delft, zm. 28 VIII 1645, Rostock (Niemcy),

holenderski prawnik, dyplomata i filozof.

W swej pierwszej pracy Wolność mórz (1609, wyd. pol. 1955) bronił zasady równego prawa do korzystania z morza pełnego przez wszystkie państwa. W podstawowym dziele Trzy księgi o prawie wojny i pokoju (1625, wyd. pol. 1957) po raz pierwszy przedstawił kompletny system prawa międzynar., jako niezależnej dziedziny prawa, dlatego zw. ojcem prawa narodów; jego podział prawa międzynar. na prawo pokoju i prawo wojny był powszechnie stosowany, aż do pocz. XX w. Źródłem prawa międzynar. (łac. ius gentium) Grotius uznał zwyczaj i praktykę, wypływające z prawa natury oraz umowy; oparł prawo międzynar. na zasadach humanizmu i racjonalizmu, postulował humanitarne traktowanie przeciwnika, jeńców, przestrzeganie umów międzynar., nierozpoczynanie wojen napastniczych; zalecał pokojowe dochodzenie swych praw, a za dopuszczalne uznawał tylko wojny (prowadzone w sposób humanitarny) mające na celu obronę lub urzeczywistnienie słusznego prawa. W tym samym dziele zajmował się Grotius kwestiami teorii państwa i prawa; państwo powstało, jako rezultat umowy społ.; celem państwa jest zapewnienie ludziom korzyści i bezpieczeństwa. Grotius jest uważany za jednego z twórców szkoły prawa natury; wiele jego koncepcji z dziedziny uregulowania stosunków między narodami nie straciło aktualności do czasów współczesnych.