sztuki wyzwolone

sztuki wyzwolone, łac. artes liberales,

przedmioty wykładane w szkołach starożytnego Rzymu i w średniowiecznej Europie.

dzieliły się na 2 stopnie: trivium — obejmujące gramatykę, retorykę, dialektykę, i quadrivium — obejmujące arytmetykę, geometrię, muzykę i astronomię. Termin artes liberales wprowadził Kapella (V w.), nauczyciel, autor encyklopedycznego podręcznika wszystkich nauk wykładanych w szkole; zebrane w 7 księgach nauki nazwał „siedmioma sztukami wyzwolonymi”. W VI w. podręcznik Kapelli został przystosowany do potrzeb Kościoła przez Kasjodora. Sztuki wyzwolone były przedmiotem nauczania na uniwersytetach średniowiecznych na wydziałach sztuk wyzwolonych, stanowiących przygotowanie do studiów teologicznych, medycznych i prawniczych.