płodozmian

płodozmian,

system zagospodarowania gruntów ornych dla danego gospodarstwa, uwzględniający następstwo uprawy roślin (zmianowanie roślin) uwarunkowane czynnikami przyr., agrotechn. i ekon.;

jest planowany na wiele lat; płodozmian wprowadzony na poszczególne pola określa jednocześnie strukturę zasiewów; płodozmian racjonalnie oprac. i realizowany ma na celu uzyskanie wysokich efektów produkcyjnych przy zachowaniu równowagi bioenerg. agrosystemu oraz utrzymaniu żyzności gleby; płodozmian ułatwia planowanie i organizację produkcji roślinnej. Rozróżnia się płodozmiany: polowe, paszowe, specjalne; płodozmiany polowe stosuje się na gruntach ornych, na których przeważają rośliny towarowe (zboża, okopowe, przem.); zależnie od zajmowanej powierzchni płodozmiany polowe dzieli się na: zbożowe — zboża stanowią ponad 50% pow., okopowe — okopowe zajmują ponad 25% pow., zbożowo-okopowe — zboża obejmują ponad 50%, okopowe ponad 25% pow.; płodozmiany paszowe stosuje się na gruntach ornych w gospodarstwach o ograniczonej powierzchni trwałych użytków zielonych oraz w specjalistycznych gospodarstwach hod.; w strukturze zasiewów ponad 50% udziału mają rośliny pastewne, użytkowane jako zielonka lub przeznaczone na kiszonkę, siano czy susz; do płodozmianów pastewnych należą płodozmiany przypodwórzowe, zlokalizowane blisko fermy hod., płodozmiany przemienno-pastwiskowe i płodozmiany pastewne polowe, wprowadzane na glebach bardziej wilgotnych (rośliny pastewne do 50%); do płodozmianów specjalnych zalicza się płodozmiany przeciwerozyjne, w których przeważają rośliny chroniące glebę przed niszczącym działaniem wód opadowych i wiatru, a także płodozmiany nasienne — w gospodarstwach nasiennych, i płodozmiany warzywne. Ponadto wyróżnia się także: płodozmiany specjalistyczne (zbożowe, okopowe, przem.) o zwiększonym udziale tych roślin w strukturze zasiewów; płodozmiany intensywne stosowane przy wysokim poziomie nakładów produkcyjnych, z uprawą roślin o dużych wymaganiach glebowych, nawozowych i uprawowych (buraki, rzepak, pszenica, tytoń); płodozmiany ekstensywne realizowane w warunkach niedostatecznej ilości środków produkcji, z udziałem roślin o mniejszych wymaganiach (zboża, pastewne), silniej zharmonizowane z warunkami siedliska.