łańcuch oddechowy,
zespół enzymatycznych reakcji oksydacyjno-redukcyjnych zachodzący w wewnętrznej błonie mitochondrium u organizmów eukariotycznych, natomiast u bakterii — w błonie plazmatycznej, katalizowany przez białkowe przenośniki elektronów zawierające: flawiny, centra żelazo-siarkowe i hemy jako grupy prostetyczne;
łańcuch oddechowy
Encyklopedia PWN
łańcuch oddechowy przenosi atomy wodoru (H+ i elektron) odszczepione od różnych związków chemicznych w trakcie ich utleniania (m.in. w cyklu Krebsa, β-oksydacji kwasów tłuszczowych, glikolizie) na tlen cząsteczkowy pobrany z otoczenia w wyniku czego powstaje woda i wydziela się energia zużywana do syntezy kwasu adenozynotrifosforowego (ATP) w procesie fosforylacji oksydacyjnej. Bezpośrednimi donorami jonów H+ i elektronów dla łańcucha oddechowego są zredukowany dinukleotyd nikotynoamidoadeninowy (NADH) oraz zredukowany dinukleotyd flawinoadeninowy (FADH2). Dzięki przenoszeniu wodoru nie bezpośrednio na tlen, lecz poprzez kolejne przenośniki łańcucha oddechowego, energia (ok. 220 kJ na 1 mol wytworzonej wody) wydziela się stopniowo, małymi porcjami, co umożliwia jej zamianę w ok. 40% (w procesach sprzężonej z łańcuchem fosforylacji oksydacyjnej) w energię wiązania wysokoenergetycznego ATP; pozostała część energii zamienia się w ciepło. Synteza ATP odbywa się dzięki energii gradientu protonów wytwarzanego przez białkowe kompleksy łańcucha oddechowego w poprzek wewnętrznej błony mitochondrialnej, czyli tzw. sile protonomotorycznej (chemiosmotyczna teoria); przepływ jednej pary elektronów pochodzących z NADH przez łańcuch oddechowy prowadzi do syntezy 3 cząsteczek ATP.
